Paus Franciscus is vanmiddag aangekomen op de luchthaven van Bagdad voor een 4 dagen durend bezoek aan Irak, waar de christelijke aanwezigheid de voorbije decennia zo goed als gedecimeerd werd. Franciscus werd op de luchthaven verwelkomd door twee kinderen die hem bloemen gaven en premier Mustafa al-Kadhim. De 33ste buitenlandse reis sinds hij in maart 2013 tot paus werd verkozen brengt hem naar Irak, waar hij in vier dagen onder meer zes steden bezoekt. Het is de eerste buitenlandse reis van de paus sinds november 2019. Voor Franciscus, die overigens ook nog Zuid-Soedan wil bezoeken en eerder al de Centraal-Afrikaanse Republiek bezocht, gaat hiermee ook een droom in vervulling. Hij knoopt bovendien aan bij het plan van paus Joannes Paulus II, die zich had voorgenomen om naar aanleiding van het Jubeljaar 2000 deze bakermat van het christendom en de geboorteplaats van Abraham, de aartsvader van de monotheïstische godsdiensten, te bezoeken.
De paus wil met zijn bezoek van 5 tot 8 maart de christelijke minderheid, onder meer met een bezoek aan Erbil en Qaraqosch (Bakhdida) in de Ninevevallei, een hart onder de riem steken en een cultuur van ontmoeting, vooral met de islam, promoten. Al van bij de aanvang maakt hij daarom ook duidelijk dat hij als pelgrim van vrede komt en ook een boodschap van hoop brengt voor de moslimbevolking in Irak, die hij als broeders bestempelt. Niet toevallig werd Jullie zijn allen broeders als kernthema van dit pausbezoek gekozen.
UNICEF schat dat 4 miljoen Irakezen, van wie de helft kinderen, humanitaire hulp nodig hebben.
Na de verwelkoming door de politieke en religieuze leiders op de luchthaven van Bagdad reisde Franciscus door naar het paleis van de Iraakse president Barham Salih, die hem naar Irak had uitgenodigd. De president sprak zijn waardering uit omdat Franciscus gehoor gaf aan zijn uitnodiging voor een historisch bezoek aan het land en hij dankte hem ook voor zijn inzet voor vrede, rechtvaardigheid en zijn strijd tegen armoede. Irakezen zijn trots dat zij beschermers zijn van de kerken en na de nederlaag van IS stonden moslims en christenen zij aan zij bij de heropbouw. Salih moedigde de christenen die uit Irak gevlucht zijn aan om terug te keren en zei dat volgelingen van de profeet Mohammed geweld in een naam van een godsdienst en onrecht niet mogen aanvaarden. Franciscus vertelde: Ik kom als een boeteling die vergeving vraagt van de hemel en de broeders voor zoveel verwoestingen en wreedheden. Ik kom als een pelgrim van vrede, in de naam van Christus, de Vredevorst. Hij verwees naar de eeuwenoude aanwezigheid van de christelijke gemeenschappen in het land en de rijkdom van hun cultuur. Hij benadrukte ook de rol van katholieke hulporganisaties bij de verstrekking van noodhulp aan de bevolking van Irak. Met het oog op de toekomst voegde hij er nog aan toe dat hij ervan overtuigd is dat een gezond religieus, etnisch en cultureel pluralisme kan bijdragen aan de welvaart en harmonie van het land.
Religie moet in dienst staan van vrede en broederschap. Gods naam kan niet worden gebruikt om daden van moord, ballingschap, terrorisme en onderdrukking te rechtvaardigen. Paus Franciscus, in zijn toespraak tot de president van Irak.
Matteo Bruni, de directeur van de persdienst van de Heilige Stoel, herinnert eraan dat Franciscus het land op uitnodiging van de Iraakse president en de plaatselijke katholieke gemeenschap bezoekt. Blikvangers zijn de ontmoeting met de sjiïtische grootsjeik Sayyid Ali al-Husayni al-Sistani in Najaf, de interreligieuze bijeenkomst in de vlakte van Ur en het bezoek aan de Ninevevlakte, waar de paus zich ter plaatse zal vergewissen van de ravage die Islamitische Staat (IS) en andere extremistische islamitische milities hebben aangericht en waar christenen en jezidi's tot en met vandaag een erg onzekere toekomst hebben. Matteo Bruni: Paus Franciscus sprak al lang geleden de wens uit om Irak te bezoeken. Al op 10 juni 2019 kondigde hij op een bijeenkomst van katholieke hulporganisaties aan dat hij van plan was hier in 2020 naartoe te reizen. Bruni wijst ook op het belang van dit bezoek om de christelijke aanwezigheid in het Midden-Oosten te behouden en indien mogelijk zelfs te versterken.
Eerste ontmoeting met de plaatselijke kerk
In zijn toespraak tot de bisschoppen, priesters, religieuzen en seminaristen in de Syrisch-katholieke kathedraal van Bagdad, waar Islamitische Staat op 30 oktober bij een gewelddadige aanval 44 kerkgangers om het leven bracht, huldigde Franciscus al diegenen die voor hun geloof en uit liefde voor Christus het ultieme offer van hun leven hebben gebracht. Hij vroeg de aanwezige bisschoppen en geestelijken om zich niet door het virus van de moedeloosheid te laten besmetten: Een levend geloof in Jezus Christus is besmettelijk en kan de wereld veranderen. Daarom loont het de moeite om het pastorale werk onverminderd voort te zetten. In de afgelopen decennia kregen u en uw medeburgers te maken met de gevolgen van oorlog en vervolging, de kwetsbaarheid van de basisinfrastructuur en de voortdurende strijd voor economische en persoonlijke veiligheid, die vaak heeft geleid tot binnenlandse ontheemding en de migratie van velen, ook onder christenen. Ik dank u, broeders bisschoppen en priesters, dat u dicht bij uw volk bent gebleven. Franciscus deed ook nog een oproep tot de verschillende kerken die in Irak aanwezig zijn, elk met hun eeuwenoude historische, liturgische en spirituele erfenis, om niet met elkaar in concurrentie te gaan, maar om in de plaats daarvan als vele enkelkleurige draden, samen geweven, een enkel mooi tapijt te vormen omdat God zelf de kunstenaar is die dit tapijt heeft bedacht.
Gevaar
Dat het pausbezoek ondanks de coronapandemie, recente raketaanvallen in Erbil en zelfmoordaanslagen in Bagdad, met een jaar uitstel vandaag toch van start is gegaan, is op zich al een wonder. Het is overigens duidelijk dat deze reis niet zonder gevaar is, al dragen de gezondheidsmaatregelen door de coronapandemie wel ertoe bij dat de veiligheid van de paus en zijn entourage beter gegarandeerd kunnen worden. Volgens verantwoordelijken worden tijdens het bezoek 10.000 veiligheidsmensen en ook drones ingezet. Franciscus moet de meeste verplaatsingen noodgedwongen met een gepantserd voertuig doen. Toen hem eerder van de maand gevraagd werd waarom hij desondanks toch naar Irak reist, vertelde hij: Ik ben de herder van de mensen die lijden. Pater Majid Kamel Makdisi van het dominicanenklooster in Ankawa (nabij Erbil) zegt dat de paus met dit bezoek duidelijk maakt dat hij over zijn kudde waakt en zijn solidariteit wil tonen met een bevolking die zwaargewond is. Daarom is hij ondanks zijn leeftijd en gezondheidstoestand bereid om tot hier te komen en dit risico te nemen. In de moeilijke tijden waarin we nu leven, brengt hij met zijn officiële en persoonlijke aanwezigheid een boodschap van solidariteit, broederlijkheid en liefde. Wij maken ons uiteraard zorgen over zijn veiligheid. Maar wij hopen en bidden dat het bezoek goed zal verlopen.
