Het Vaticaan maakt op speciaal verzoek van paus Franciscus een grote hoeveelheid archiefstukken uit de Tweede Wereldoorlog openbaar. Vanaf eind juni wordt een reeks van 170 boekdelen betreffende het pontificaat van Pius XII (1939-1958) vrij online beschikbaar gesteld. De serie concentreert zich op ongeveer 2.700 gevallen van verzoeken om hulp van Joodse mensen aan de Heilige Stoel tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Naast een fotografische reproductie van de documenten zal er ook een lijst zijn van de personen die daadwerkelijk hulp ontvingen. In eerste instantie wordt 70 procent van het materiaal op internet beschikbaar gesteld. Het gaat meer bepaald om de Joodse reeks van het Historische Archief van de Sectie Relaties met de Andere Staten van het Staatssecretariaat en om delen van de collectie Buitengewone Kerkelijke Zaken. Een deel van de collectie, de periode 1939-1948, is al sinds het voorjaar van 2020 toegankelijk voor onderzoekers in de studiezaal van het Historische Archief.
Aartsbisschop Paul Gallagher, de verantwoordelijke voor buitenlandse zaken van het staatssecretariaat, hoopt dat de digitale vrijgave van de ‘Joden’-dossiers niet alleen historici, maar ook afstammelingen van diegenen die het Vaticaan om hulp hadden gevraagd, zal helpen “bij het vinden van sporen van hun geliefden uit welk deel van de wereld ook”. In een artikel voor de Vaticaanse krant L'Osservatore Romano zegt mgr. Gallagher dat de dossiers verzoeken om hulp bevatten, maar zonder veel informatie over de uitkomsten. “Elk van deze verzoeken vormde een geval dat, eenmaal verwerkt, bestemd was voor opslag in een documentatiereeks getiteld 'Ebrei' (Italiaans voor ‘Joden’). De verzoeken belandden bij het staatssecretariaat, waar diplomatieke kanalen zouden proberen alle mogelijke hulp te bieden, rekening houdend met de complexiteit van de politieke situatie in de mondiale context”, schrijft mgr. Gallagher.
Het Historische Archief van het staatssecretariaat wordt geleid door onze langenoot Johan Ickx. Deze historicus was vanaf 2010 onder meer verantwoordelijk voor het digitaliseren en het toegankelijk maken van de archieven uit de periode tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog. Over de verrassende ontdekkingen die hij deed in de bijna twee miljoen documenten, publiceerde hij het boek Le Bureau. Les Juifs de Pie XII.
Bron: kro-ncrv.nl
