Volgens een VUB-studie met negen diepte-interviews in opdracht van 11.11.11, ACV, Fairwork Belgium en Orbit vzw blijkt dat arbeidsmigranten in Vlaanderen hun rechten onvoldoende kennen, sterk afhankelijk zijn van hun werkgever en daardoor een groot risico lopen op uitbuiting. De studie, gedaan door onderzoekers van de VUB, brengt een beeld naar voor van arbeidsmigranten wiens persoonlijke en werkleven is overgeleverd aan de grillen van hun werkgevers, met mensonwaardige huisvesting in garages of zonder sanitair, het inhouden van loon en onzorgvuldige omgang met werkdocumenten door hun werkgevers. De Vlaamse overheid doet te weinig om mistoestanden tegenover arbeidsmigranten te voorkomen, stelt Els Hertogen van 11.11.11. Ze zijn volledig afhankelijk van de werkgever voor informatie over bijvoorbeeld arbeidsrechten en toegang tot vakbonden en sociale zekerheid. Dat zet de deur open voor ernstige gevallen van misbruik.
Opvallend is dat van de 1.000 arbeidsmigranten die de onderzoekers probeerden te contacteren via de Vlaamse overheid er slechts 512 konden worden bereikt. Voor de anderen bleek het e-mailadres niet correct of was er zelfs helemaal geen geregistreerd. Veelzeggend noemt Jan Knockaert van Fairwwork Belgium dit. Een van de grootste problemen is dat werknemers hun arbeidsrechten niet kennen en al helemaal niet weten waar ze moeten zijn om ze te kunnen afdwingen.
Herziening nodig
Hoewel het huidige systeem pas sinds 2019 in voege is, maakt de geschetste situatie duidelijk dat het al aan een grondige herziening toe is. Arbeidsrechten moeten daarbij centraal staan en de afhankelijkheidsrelatie met de werkgever moet doorbroken worden. Alleen op die manier kan arbeidsmigratie een verhaal worden waarbij iedereen echt erop vooruitgaat, klinkt het. Concreet pleiten de organisaties onder meer voor een betere ondersteuning en opvolging van mensen die via arbeidsmigratie naar ons land komen door de regionale overheid en de sociale inspectie. Een zesmaandelijkse check-in en communicatie over hun rechten en mogelijke klachtenprocedures zouden de spil van dat mechanisme moeten vormen. Een aangepaste maar verplichte inburgeringscursus moet hen dan weer informeren over hun arbeidsrechten.
Bron: Orbit vzw
