Is dit Uw wil?
De verwijzingen naar Bijbelse psalmen zijn niet ver te zoeken in If It Be Your Will. De titel alleen al is heel Bijbels en is als gedachte zo weggelopen uit de psalmen. Leonard Cohen legt in het lied al zijn vertrouwen in God. Als U wil, zal ik zwijgen. Als U wil, zal ik zingen.
Iets verderop vergelijkt de zanger zich met een ‘broken hill’, een gebroken heuvel (berg). Die vergelijking staat in contrast met de in veel psalmen geciteerde ‘heilige berg van God’ (psalm 2,6; 3,5; 15,1; 24,3; 43,3 en 78,54, bijvoorbeeld). De psalmist vertrouwt zijn kwetsbaarheid toe aan een You, steeds met hoofdletter geschreven.
En vergelijk eens deze verzen:
- Let the rivers fill, let the hills rejoice (Leonard Cohen)
- Laten de rivieren in de handen klappen
en samen met de bergen jubelen (Psalm 98,8)
Zoals in veel Bijbelse psalmen zit ook in deze psalm van Leonard Cohen een aanklacht: Heb medelijden met al die brandende harten in de hel – als dat Uw wil is. Cohens poëzie is op meerdere manieren te begrijpen. Mij lijkt het dat hij zich afvraagt: Is het Uw wil dat die mensen op aarde in hun lompen van licht, gekleed zijn voor een gevecht op leven en dood? Om dan te besluiten: Maak een einde aan deze nacht – als dat Uw wil is.
Twijfel is ook bij de Bijbelse psalmist(en) aanwezig. In een gezonde relatie tussen Schepper en schepsel is twijfel geoorloofd, ja zelfs onmisbaar. Alles mag uitgesproken worden. Anders kan het niet worden geheeld.
Verder verwijst de titel en het hele idee van de song naar het verhaal van Job die zich uiteindelijk neerlegt bij Gods wil en naar Jezus’ bede kort voor zijn lijdensweg: Niet mijn maar Uw wil geschiede.
Halleluja
Wellicht het bekendste en vaakst gecoverde lied van Leonard Cohen is Hallelujah. Ook hier zijn de Bijbelse verwijzingen legio. Weer kunnen we beginnen met de titel, een vreugdevolle uitroep die in de psalmen heel vaak voorkomt. In Cohens versie klinkt die uitroep wel dubbelzinnig.
In het lied gaat het in de eerste strofe over Samson en Delilah. Zij verleidt hem, bindt hem vast en knipt zijn haar af, waardoor hij zijn kracht verliest en in handen valt van de Filistijnen. In de tweede strofe gaat het over David en Batseba. Ook al geen verkwikkelijk verhaal. Koning David – ja, die gezalfde van God! – verleidt Batseba en laat haar man omkomen door hem in de voorste linie van een gevecht te sturen. Zo heeft de egoïst Batseba voor zich alleen.
David schreef psalm 51 (zo staat het uitdrukkelijk in de intro bij de psalm) na dit voorval als boetepsalm. In Cohens lied is de erotiek gemengd met religieuze gevoelens van spijt en geloof ondanks alles. Maar de erotiek – misbruik en verraad inbegrepen – komt hier toch op de eerste plaats. Net als koning David is Leonard Cohen geen heilig boontje.
