Hoe kunnen we spreken over christenen en Europa zonder het te hebben over Oekraïne? Het gaat hier om een oorlog tussen christenen, zonder dat het godsdienstoorlog is. De twee wereldoorlogen in Europa waren ook oorlogen in belangrijke mate onder christenen. Het gaat dus vandaag niet over de ‘clash’ tussen Islam en het Westen. We moeten dit goed beseffen. Het terrorisme in Noord-Ierland in de jaren zestig en zeventig ging ook overeen conflict tussen christenen met 3000 doden tot gevolg. In Oekraïne gaat het om een regelrechte oorlog, die trouwens reeds begon in 2014 met 15000 doden nog voor 24 februari 2020!
Het gaat niet op om gewoon te zeggen dat men voor vrede is. Er zijn aanvallers en slachtoffers. Het is klaar wie schuldig is en wie niet, maar feit blijft dat het geloof de oorlog niet in de weg heeft gestaan. Soms is het christendom alleen een laagje vernis of gaat het gewoon om macht. De patriarch van Moskou Kirill koos partij voor Poetin in naam van ‘waarden' (tegen homohuwelijk). Diezelfde Kirill schonk recent nog een icoon aan het Russische leger om het te sterken bij zijn opmars in Oekraïne.
Het probleem van het omzetten van geloof, van naastenliefde in praktijk is zo oud als het christendom. De vertikale en horizontale dimensie van het geloof, weg van de Twee Rijken. Het is een zaak van eerlijkheid en van authenticiteit, een zaak van ‘geloof’- waardigheid . Meer dan ooit is daar nood aan. (cfr. Pedofiliezaak.
Deze oorlog is een schok voor het Westen. Het past niet in onze 'rationele' organisatie van de maatschappij waar geld, winst en genot dominerend zijn, waar wij ook vrede als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen. De oorlog -met de vrees voor een kernoorlog- is in zekere zin een veel groter gevaar dan covid, die weliswaar ook onze geoliede maatschappij en onze' way of life' grondig verstoorde. Plots sterven 30.000 mensen van een ziekte. Het was een zaak van leven en dood. Maar onze maatschappij herorganiseerde zich (of. vaccinatie). In Oekraïne zijn we geconfronteerd met de dood, de moord beter gezegd ėn met het kwaad. Het gaat niet over een perturbatie (cfr.het futiele debat over mondmaskers) maar over vernieling, vernietiging en vluchten.
Degenen die tot voor kort zich afvroegen waar de EU toe diende en waarom de vrede nog
een motief was voor de Europese eenmaking, weten het nu. Het gaat nu om een confrontatie met de brutale werkelijkheid, een ontwaken uit een droom of, liever het hebben van een nachtmerrie.
Er is niet minder maar meer Europa nodig, vooral een Europa dat meer autonoom is,
dat zijn lot in eigen handen neemt. De dreiging is niet weg, zefs niet de dreiging van een nucleair conflict. We leven in een gevaarlijke wereld. Wij kunnen niet meer naïef zijn. De EU moet dus meer 'beschermen!
wij hebben nu opnieuw geleerd welke de gevolgen zijn van ultra nationalisme, vooral van nostalgisch nationalisme. We kennen dat niet meer in West-Europa, tenzij in de UK. Het volk is nooit belangrijker dan de menselijke persoon, geschreven in
de palm van Gods hand. Dat is de kern van ons christelijk humanisme. Elke mens telt. Elkeen is gelijk. De andere is niet de vijand. Integendeel, de andere is de zin van ons bestaan. Het motto moet zijn: samenwerken, opbouwen, solidariteit,
leven in waarheid (niet in een leugen). Die positieve waarden moeten hersteld worden: tegen jaloersheid, woede, haat, onbeschoftheid, gebrek aan respect, zo
verspreid iln sociale media. We hebben
meer te-vrede-nheid nodig als basis voor
een vredevolle maatschappij en gewoon voor het geluk. Natuurlijk moet er rechtvaardigheid zijn en mogen wij niet naïef zijn, maar er mag meer ‘blijheid zijn van de kinderen Gods.' De meeste mensen deugen’. (Bregman). We zagen veel solidariteit in de covid-crisis, bij de watersnood in Wallonië en bij de opvang aan Oekraïense vluchtelingen. Een stille, zwijgende meerderheid heeft vaak het hart op de juiste plaats.
Het geloof is geen tovermiddel (cfr. supra) maar een authentiek geloof kan ons helpen om de juiste inspiratie en de kracht te hebben verder te kijken dan het eigen Ego. Ik herhaal dat wij ons geloof in daden moeten omzetten, ook in ons persoonlijk leven. Het innerlijke en het uiterlijk in harmonie brengen, zo niet leven wij in de leugen en dat is niet duurzaam. We moeten dus bestendig aan onszelf werken: zelf-verbetering in plaats van loutere zelf-ontplooiing.
Het leven is een zoeken, een worden, een onderweg zijn. Dat is ook het geval met de EU. Zij moet nog democratischer worden, autonomer, socialer, klimaatneutraler, veiliger enz. Het is
een stapsgewijze ontwikkeling die versneld wordt bij elke crisis. Meer dan ooit blijkt dat wij zonder EU niet kunnen leven. De Britten ervaren dat nu elke dag op materieel en immaterieel vlak. Het isolationisme sluit ons op in de eigen probleempjes, maakt ons blind voor de anderen ( cfr. de recente verklaringen van Johnson waar hij Brexit linkte aan Oekraïne terwijl dat laatste trouwens lid wil worden van de EU). Een probleem ergens in de wereld (cfr. Covid, energieprijzen, banken e.a. ) is een probleem voor allen.'Oekraïne’ 'doet wereldwijd de prijzen voor energie en voedsel stgen enz.. De mondialisering vraagt mondiale en zeker Europese samenwerking. Henriëtta Roland Holst dichtte honderd jaar geleden:
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind -- dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zoo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.
