Op de bisschopsraad van 2 maart 2020 werd de naam die onze parochianen kozen door de bisschop bevestigd: Heilige Nicolaas van Myra.
De heilige Nicolaas, terug van nooit weggeweest
Dat onze parochianen die naam verkozen, hoeft niet te verbazen. De goedheilige Nicolaas is ons in Sint-Niklaas - de „stad van de Sint” - immers allerminst onbekend. Integendeel.
Nicolaas van Myra is een heilige uit de derde en vierde eeuw en is vooral gekend als kindervriend. Daarnaast is hij de verbindingsheilige tussen orthodoxe en katholieke christenen. Hij wordt ook aanbeden voor vrede en verzoening. Met deze naamkeuze respecteren en bevestigen we allen die ons in Sint-Niklaas zijn voorgegaan in het geloof, en nemen we ons voor om 'de volgende 800 jaar' door te gaan op dezelfde weg. Mag de Heilige Nicolaas van Myra ons helpen om in onze parochie op te komen voor gerechtigheid, dienstbaarheid en eerlijkheid.
Voor meer historische en culturele info over de heilige Nicolaas neem je best een kijkje op de website van het Sint-Nicolaasgenootschap, dat zich inzet om initiatieven te nemen en te bevorderen waarin Sint-Nicolaas en de legenden en volksgebruiken die met hem te maken hebben centraal staan.
Een nieuw logo voor de nieuwe parochie
Na het kiezen van een nieuwe naam voor de parochie in Sint-Niklaas (het vroegere dekenaat), moest ons logo bijgewerkt worden. Of beter nog: er moest een nieuw logo komen.
De parochieploeg sprak daarvoor Stefan en Mieke Huysegems-Vanraes aan: een gelovig en creatief koppel dat al eerder werk voor de parochie maakten. Zo ontwierp Stefan het logo voor de viering van 800 jaar kerk in Sint-Niklaas en tekende Mieke al enkele kerstkaartjes voor ons.
Kijk gerust eerst even naar wat het beeld jou zegt, vooraleer je doorbladert. In de volgende twee beelden vertellen we graag wat je er allemaal in kan lezen, en tenslotte nodigen we je ook uit om verbonden met alle gelovigen in Sint-Niklaas te bidden bij het logo.
Interview met de ontwerpers
In de weken voor de lancering ging parochieassistent Gert Braspenning bij Mieke en Stefan langs. Een kortere versie van het interview verscheen in de plaatselijke edities van Kerk&Leven van woensdag 30 september 2020. Hieronder kan u het hele interview nalezen. Meestal stelt Gert de vragen, maar af en toe kreeg hij ook vragen van Stefan en Mieke.
Stefan en Mieke, de vraag of jullie een nieuw logo wilden ontwerpen was al bij jullie gekomen voor de naam van de parochie definitief beslist was. Hoe voelden jullie je bij de naamkeuze? Is de parochie van de Heilige Nicolaas van Myra een naam waar je gemakkelijk een logo bij kon maken?
Stefan: Mag ik beginnen met te zeggen dat we ons vereerd voelen dat we dat mochten doen.
Ik sta helemaal achter de naamkeuze. Ik was zelf één van de mensen die voorstelde om de parochie naar Sint Nicolaas te noemen. We wonen in Sint-Niklaas, dus waarom niet Sint Nicolaas?
Mieke: Ik vond de naam in het begin wel veel te lang. Ik dacht: ‘Oei, om daar grafisch iets mee te doen…’ Maar dat was puur naar vorm, niet naar inhoud.
Stefan: Was dat misschien omdat er meerdere Sint-Nicolaas-parochies zijn?
Gert: Nee, totaal niet, maar binnen de parochieploeg wilden we een duidelijk onderscheid maken tussen de parochie in Sint-Niklaas die het hele vroegere dekenaat Sint-Niklaas omvat en de kerkplek en in het centrum die ruim 800 jaar geleden ook naar Sint Nicolaas werd vernoemd.
Gert: Hoe verloopt jullie samenwerking?
Mieke: Kort samengevat: Stefan werkt analoog, ik digitaal.
Stefan: Ik maak een schets, een tekening. En dan speel ik dat door aan Mieke en dan tovert zij er met de computer vanalles bij.
Gert: Dus, Stefan, je zet je neer en je begint met schetsen.
Stefan: Nee, daarvoor moet er nog iets anders gebeuren. Als ik een opdracht krijg, kan ik niet zomaar aan tafel gaan zitten en tekenen. Ik ben er eerst mee bezig in mijn hoofd, en dan moet ik wachten op inspiratie. Da’s niet uit mezelf dat ik vanalles tover. Meestal is het ’s ochtends dat ik voel, ik moet er nu aan beginnen. En dan bruist het in mij van ideeën en goesting. Dan duurt het niet lang voor er iets is.
Gert: Inspiratie mag ik bij jullie wellicht met een hoofdletter schrijven? Betekent dat dat er ook gebed aan vooraf gaat, of dat het ontwerpen misschien ook een vorm van bidden is?
Stefan: Kijk, daar hangt een kunstwerk: zelfgave. De drie vormen van zelfgave zitten daarin. De zelfgave doorheen de seksualtiteit in het huwelijk – uzelf geven aan de ander, de zelfgave zoals Christus aan het kruis – je leven geven aan de ander, maar ook de zelfgave waarbij je de gaven die je ontvangen hebt, dat je daar iets mee doet, en dat je op die manier iets doet voor diegene van wie je die gaven ontvangen hebt. Een werderkerigheid. Zo voel ik dat: een samenwerking met hierboven.
Mieke: De dingen die we maken zijn meestal wel met diepere lagen. ’t Zal nooit gewoon ‘mooi’ zijn.
Stefan: We willen er iets mee vertellen.
Stefan: Bij het ontwerp van het logo voor de parochie ben ik opgestaan met de gedachte ‘het kruis centraal’. Want zonder het kruis is er geen Kerk, zijn er geen christenen.
Gert: Maar het kruis is voor heel veel mensen wel iets heel moeilijk, ook voor wie zich christenen noemen. In de vormselcatechese is dat elk jaar één van de moeilijkste thema’s om te behandelen. En toch zetten we het centraal.
Stefan: Het eerste ontwerp was een kruis met een mijter, een staf en een raap. En op dat thema heb ik nog een aantal varianten gemaakt. Maar mijn hart bleef bij het eerste ontwerp.
Gert: En dan kwam de reactie van de parochieploeg: ‘dit is het niet’. Dat was een lastige boodschap om over te brengen en wellicht ook voor jullie om te ontvangen. Maar we hebben toen wel kunnen verduidelijken welke elementen we graag verwerkt zagen.
Stefan: Ja, ik moest dat even laten bezinken. Want uw ontwerp is als uw kindje. Maar dan heb ik gezegd: ik ga me nederig opstellen en ik ga iets doen met die feedback. Op vijf minuten stond het erop. Het uitgangspunt is er de mijter met het kruis, die het zeil is van het bootje dat de parochie voorstelt.
Het verhaal, het beeld van Jezus in het bootje met de apostelen in de storm, dat heeft in mijn persoonlijke zoektocht heel wat betekent.
Midden de stormen die de Kerk ook in onze tijd doorstaat, klinkt Jezus stem die zegt: blijf maar aan boord, Ik ben bij jullie!
Gert: En dan krijg jij een potloodtekening om mee verder te werken, Mieke?
Mieke: Gelukkig zet Stefan dat eerst nog in stift. Dat is makkelijker om te scannen. Ik werk dan digitaal verder: alle lijnen hertekenen, kleuren zoeken én opnieuw zoeken… Tot uiteindelijk: yes, dit is het.
Stefan: Wat hier ook een hele uitdaging was, was om alle elementen uit de feedback zo beknopt mogelijk te bundelen, met een beeldtaal die dat allemaal omvat. Een logo is altijd Less is more. Hoe meer je er gaat aanhangen, hoe meer je het gaat afzwakken.
Mieke: Het mag geen tekening worden. Daarom hebben we ook niet alle suggesties van de parochieploeg in het logo verwerkt. We hebben wel telkens overwogen, maakt dit het logo sterker of net niet. Een logo moet in elke vorm overeind blijven, ook als het heel klein wordt afgedrukt.
Stefan: De figuren bestaan bijvoorbeeld telkens maar uit een paar lijnen.
Gert: Vertel eens welke elementen er allemaal inzitten. Ik zie eigenlijk een geloofsbelijdenis.
Mieke: Ja, sowieso Vader, Zoon en Geest. En dat zat er niet van in het begin in.
Stefan: Het begon met het bootje met het zeil in de vorm van een mijter. En op de mijter het kruis. En dan de kindjes en Jezus in de boot. Dat stond vast.
Mieke: En in het vormgeven kwam erbij dat de boot de vorm van een hand kreeg, de hand van de Vader. Het kruis in de vorm van een duif wijst naar de Geest.
Stefan: Die stuwt in het zeil: de wind van de Heilige Geest die ons voortstuwt.
Mieke: En de kleuren accentueren dat nog eens.
Mieke: Wat ik daar mooi aan vind is dat we ook zelf niet vanin het begin heel het plaatje zagen. Het is maar door de beeldtaal te gaan uitleggen, dat je er meer structuur in ziet. Zodat we op een bepaald moment zelf het gevoel hadden: ‘waaw, daar zit veel in’. En dan voel je weer dat dat niet alleen maar uit ons denken komt.
Stefan: Het logo is trouwens het spiegelbeeld van het orgineel. Als je tekent, heb je een voorkeur waarin je tekent, en soms is het makkelijker om nadien alles te spiegelen. En dat hebben we hier ook gedaan, want we willen vooruit varen…
Gert: Vertel toch eens wat er allemaal inzit…
Stefan: ’t Is een logo voor een parochie, een onderdeel van de Kerk. Vandaar de keuze om het kruis centraal te plaatsen. Maar dat kruis is niet zomaar een kruis gebleven.
Terwijl Stefan moet vertrekken, duurt het gesprek met Mieke nog even verder...
Mieke: Ik denk dat er heel veel lagen in dit logo zitten. Enerzijds heb je gewoon letterlijk wat je ziet: een boot. En die heeft de vorm van een hand: we worden gedragen. De boot die vooruit vaart, een dynamiek.
Als je dan een tweede keer gaat kijken, zie je misschien de kleuren. De link met de Heilige Geest zal er dan misschien wel uitkomen.
En zo kom je dan misschien weer terecht bij het verhaal van het bootje in de storm. En dan herken je misschien Jezus. En maak je misschien van de hand ook de hand van de Vader, waarin wij gedragen worden, waarin onze naam geschreven staat.
En dan een verdere stap is dan heel de dynamiek van het bootje. Er is Vader, Zoon en Geest om de mensen heen. Drie mensen, want waar twee of meer in mijn naam samenzijn, ben Ik in hun midden.
Ik vind het eigenlijk altijd maar voller en voller, telkens ik opnieuw kijk.
Gert: En mag ik het nu eens lezen vanuit Sint Nicolaas?
Je ziet zijn mijter, als zeil van de boot.
Weet je dat er een verhaal is over Sint Nicolaas dat duidelijk verwijst naar het evangelieverhaal dat je net aanhaalde? Op een van zijn reizen komt het schip in zwaar weer terecht. En de bemanning, die in paniek is en vreest dat het schip zal vergaan, maakt de bisschop wakker en vraagt voor hen te bidden. En zodra hij dat deed, kwam de storm tot rust. Je kan die drie mensen in het schip dus ook zien als de schippers en de slapende man op de achtersteven kan dan ook Nicolaas zijn.
Of je ziet die drie mensen als de drie kinderen in de ton, een ander verhaal, dat trouwens ook afgebeeld is in het standbeeld voor het stadhuis.
Mieke: Ja, ’t is omwille van die ton dat de hand ook bruin is. Het is een houten boot. Je zou ook kunnen zeggen: de hand van de Vader zou meer huidskleur moeten zijn, meer welke tint moet dat dan zijn?
Wat ik nog een leuke toevoeging vind, zijn de kleuren van de gezichten van de drie mensen. Ze zijn niet allemaal blank. Ook in onze parochie zien we verschillende kleuren, van mensen van overal ter wereld. En zo zijn we in onze parochie ook met de hele wereld verbonden.
Gert: De mensen dragen dezelfde kleur kleren. De kleur van het doopsel, van het water.
Mieke: En anderszijds zit er voor mij nog een extra laagje in: het is ook de kleur van Maria, onder wiens beschermende mantel we mogen staan.
Gert: Wat in verschillende ontwerpen van jou weerkeert, Mieke, is dat de gezichten geen ogen, neus of mond hebben. Hoe komt dat?
Mieke: Puur vormelijk is dat omdat het teveel detail zou toevoegen. Maar het is eigenlijk begonnen omdat –toen ik begon te tekenen- ik het het heel moeilijk vond om menselijke figuren te tekenen. Dat is maar gelukt, toen ik zelf als mens en gelovige begon te groeien. De eerste keer dat ik dan toch een mens op papier kreeg, lukte het gezicht niet. En toen dacht ik: ik laat het gewoon open. Zo kan iedereen zich in die figuur herkennen.
Voor mij heeft het logo elke keer als ik het terugzie iets als een icoon, waar je elke keer bij mediteert, waar je elke keer weer door iets anders geraakt wordt.
Gert: Eigenlijk nodigt het logo uit om erbij te bidden.
Mieke: Ja, dat zou fijn zijn, moesten mensen dat zo voelen. Dat was niet het opzet, maar het is wel wat ik zelf ervaar. Toen ik vanmorgen nog even aan de definitieve bestanden werkte, werd ik er weer door getroffen. En elke keer weer door iets anders.
Gert: In de bespreking met de parochieploeg merkten we dat Jezus slaapt. En we vroegen ons af: moet hij niet wakker zijn?
Mieke: Ik snap dat. Maar in ons leven zijn er toch ook momenten dat we aan Jezus zeggen: “Hé, hoe zit het? Slaapt ge misschien?” Momenten dat we ons alleen voelen. Maar ook dan mogen we weten dat Hij de Stille Aanwezige is, zoals Hij in de eucharistie aanwezig komt.
Gert: Een bijkomende uitdaging was om dat in een cirkel te gieten.
Mieke: Ja, vooral dan met de letters. Want als je zomaar standaard letters rondom heel het logo zet, dan sluit je het weer helemaal in. Het was een hele zoektocht om een plek te vinden voor de letters, zodanig dat de boot nog steeds vooruit kan gaan. Rechts staan er dan ook geen letters. Het zou goed zijn als het ergens afgedrukt wordt, dat er rechts nog wat ruimte blijft voor de boot om vooruit te varen…
