Homilie – 2 november2018 - Allerzielen, gedachtenis van alle overledenen
Jesaja 25, 6a.7-9 (Lect. uitvaart 13) / Lucas 23, 44-46.50.52-53; 24, 1-6a (Lect. uitvaart 79)
Vandaag, in deze viering, willen wij gedenken, herdenken, stilstaan bij de dood, het verlies en de pijn die het doet. We staan ook stil bij de leegte, het gemis, misschien zelfs de wanhoop. Het is zoeken, tasten naar licht. We zoeken bemoediging en hoop in de verhalen van toen en in de verhalen van nu, elkaars verhalen. Verhalen die ons blijven vertellen dat het met de dood niet ophoudt; verhalen van geloof in het leven sterker dan de dood.
Dat geloof mogen wij vandaag vieren. Op dagen als deze missen we des te sterker de mensen die ons in de dood zijn voorgegaan: onze geliefden, onze familieleden en vrienden. We hadden en hebben lief, we voelden genegenheid en vriendschap voor elkaar. Met het sterven lijkt dat allemaal voorbij. Tenminste, zo voelt het voor velen onder ons. Maar in dat gevoel zit er ook een vraag: ‘Is er nog iets? Waar is onze dierbare dode? Is er een hemel?’ In heel de bijbel lees je verhalen over mensen die worstelen met die vraag: ‘Valt alle liefde, alle vriendschap, alles wat we met mekaar hadden, stil bij de dood?’ En beetje bij beetje groeit in de bijbel de overtuiging dat sterven wel weggaan is uit de tijd, maar niet uit het leven. Jezus zal dat zelf heel duidelijk zeggen: ‘Wie in Mij gelooft, mag dan wel sterven, toch zal hij leven. En iedereen die leeft en in Mij gelooft, zal in eeuwigheid niet sterven.’
God gaf ons in Jezus het bewijs dat Hij te allen tijde een God van levenden is. Dat Hij ons altijd bewaart in de palm van zijn hand. Christelijk geloven is daarom geloven dat de dood het laatste woord niet zal hebben. Wij hebben het laatste van het leven nog niet gezien. God staat daar borg voor: wij en onze dierbare overledenen zullen leven, dwars door de dood heen.
In de eerste lezing uit de profeet Jesaja hoorden we van Gods moederlijke en vaderlijke zorg. Er zal een maaltijd zijn voor alle volken, een feestmaal van recht en troost voor alle mensen die nu nog gebrek en onrecht lijden. Hun tranen worden afgewist, de sluier die de volkeren nog bedekt zal worden verscheurd, de dood vernietigd.
De profeet blikt niet in de toekomst, maar schouwt in de diepte. Hij ziet goddelijk verlangen, hij ziet hoe deze wereld is bedoeld: recht en vrede voor iedereen.
Mooie woorden, zou je kunnen zeggen, maar wat heb ík eraan, ik die nu leef met een schurend gemis in mijn hart, een leegte die pijn doet? Wat helpen mij die oude verhalen, nu? Een visioen van vrede, terwijl er overal pijn en strijd is? Waar gaat dit over? Draaien we onszelf geen rad voor ogen?
Je zou ook iets ánders kunnen zeggen, kunnen proberen te bidden: ‘Als het echt waar en betrouwbaar is, God, van dat feestmaal en dat Gij alle tranen zult afwissen… wil het me dan laten zien en laten voelen, nu ik zelf niet meer weet hoe verder. Als Gij een herder zijt, wil me de weg dan wijzen door dit donkere dal.’ Zoals Jezus, die, aan het eind van zijn krachten, toen Hij zich van God en alle mensen verlaten voelde, tóch bad: ‘Vader, in uw handen beveel Ik mijn geest’.
En toen is Hij, over de onverbiddelijke grens van de dood, het Leven binnengegaan. Het lege graf getuigt ervan. Hij is verrezen, zegt de engel, voorgoed opgenomen bij God. Woorden over een goddelijke werkelijkheid die ons verstand te boven gaat, maar waar je je aan mag toevertrouwen.
We worden bemoedigd, misschien mag je wel zeggen: uitgedaagd, om het erop te wagen om te geloven: te geloven in hetgeen de engel toen zei en nog altijd zegt: ‘Hij is verrezen, opgenomen voorgoed bij God(.
Het kon ook niet anders. Jezus’ hele leven is een intens bezig zijn geweest met God én tegelijk het zoeken naar wat goed is voor mensen. Niet het één los van het andere of ten koste van het andere, maar die twee in één. Zoals we het vorige week zaterdag nog gezongen hebben bij de begrafenis van Eric Thielemans, de pastoor van Berlaar, die totaal onverwacht na het voorgaan in de tv-mis gestorven was. Bij de voorbede zongen we: ‘Ubi caritas en amor, Deus ibi est’ – ‘Waar vriendschap heerst en liefde, daar is God’. Ja, God heeft in zijn liefde behoefte aan mensen. Wat Jezus’ leven, sterven en verrijzen ten diepste voor ons betekent, is dat het laatste woord altijd aan de liefde van God is. Want onze God is geen God van doden, maar van levenden.
Ja, God heeft de mensen lief. En in die liefde bewaart Hij ons ook: dwars door de dood heen mogen we wonen in zijn Vaderhuis.
Jan Verheyen – Lier.
