Over vrede

Over ‘VREDE’
Verslag van de Emmaüsviering van 12 maart  2023

Jo Hanssens, voormalig voorzitter van Pas Christi Vlaanderen, zei het zo: ‘Oorlog ontstaat niet omdat we elkaar elke dag haten, maar omdat we niet elke dag aan vrede hebben gewerkt.’ (K&L  21 dec. 2022).
Hoe doe je dat, alle dagen aan vrede werken?

Dit was het vertrekpunt van ons gesprek. Er vielen veel stiltes tijdens ons gesprek. Geen lege stiltes, maar zinvolle en geladen stiltes, vol vraagtekens, vol aandacht en reflectie, vol van bezinning en verdieping. Dit verslag geeft dan ook maar enkele flarden weer van wat er gezegd en overwogen werd.

Ons gesprek werd vooraf gegaan van het lied ‘Vrede voor jou’ (rode map nr 162).

We hebben geen bevredigend antwoord gevonden op de vraag of het goed is om massaal wapens te leveren aan Oekraïne. Enerzijds is het land in een toestand van wettige zelfverdediging, anderzijds worden die wapens gebruikt om mensen te doden? Hoe kunnen we dit verzoenen met de evangelieteksten die stellen dat we onze linkerwang moeten aanbieden wanneer iemand ons op de rechter wang slaat? Is geweldloosheid altijd de goede oplossing? Geweldloze medestanders van Gandhi werden genadeloos neergeknald; heeft dat iets goeds teweeggebracht?

Hoe kunnen we omgaan met conflicten in onze kleine kring, in de familie, op het werk… ? Moeten we altijd toegeven omwille van ‘de lieve vrede’? Hoe assertief reageren, bijvoorbeeld op domheid, onverdraagzaamheid, racisme…, zonder agressief te zijn, aan te vallen en te kwetsen? Vaak is het goed om niet onmiddellijk en impulsief te reageren. Er wordt in dit verband verwezen naar het boek ‘Geweldloze communicatie. Ontwapenend en doeltreffend’ van Marshall B. Rosenberg.

Door meditatie kan je innerlijke stilte vinden die leidt naar innerlijke vrijheid en vrede: een toestand van niet denken en niet doen. In dit verband werd verwezen naar een boek van Ton Lathouwers: ‘Meer dan het genoeg. Zentoespraken.’ van 2016. Vanuit de innerlijke vrede kijk je anders naar agressieve mensen en vind je wellicht een passend antwoord, duidelijk én toch respectvol. Er wordt ook verwezen naar het boek ‘Compassie’ van Karen Armstrong: alle grote religieuze stromingen hebben minstens één strekking die uitgaat van de regel van wederkerigheid: ‘doe niet aan anderen wat je niet zelf wilt aangedaan worden’ of positief gesteld: behandel (alle) anderen (altijd en overal) zoals je zelf wilt behandeld worden’. Dit werd voor het eerst geformuleerd door Confucius (6e eeuw vr. Christus). Door meditatietechnieken kan je ertoe komen alle mensen te zien als je eigen broer en zuster. Wij delen allemaal het mens-zijn en alle mensen delen de ‘pijn van het zijn’. Wie echt vanuit zulke instelling kan leven, is in staat anderen, ook zijn vijand, vredevol te behandelen.
 
Actie voor vrede kan alleen vruchten dragen wanneer ze gebaseerd is op ware innerlijke vrede. Activisme zonder innerlijke grond wordt mogelijk gedreven door wrok en vijandigheid. Vele woorden die eindigen op ‘isme’ lijken te wijzen op overdrijving, bijv. communisme, kapitalisme, consumentisme, kolonialisme, katholicisme, liberalisme, activisme enz. Is innerlijke vrede en universele compassie voldoende om vrede te bewerkstelligen in de wereld?  Moeten we niet ook openlijk actie voeren om maatschappelijk en economisch geweld te weren en om structurele rechtvaardigheid tot stand te brengen. Is er naast meditatie en compassie ook nood aan concreet maatschappelijk en politiek engagement, inzet, burgerlijke ongehoorzaamheid, revolutie…? Is vrede mogelijk zonder rechtvaardigheid? Broederlijk Delen roept ons op om ‘hardcore activist’ te worden en te gaan voor de ‘25% revolutie’!!!

We hebben gebeden om vrede met een tafelgebed en ook gebeden voor onze persoonlijke intenties.

Onze bijeenkomst werd afgesloten met dank aan onze gastheer, Marc, en met de afspraak om elkaar terug te zien op zondag 4 juni.

Johan Hamels