Een katholieke school in Antwerpen. Een leerkracht godsdienst vraagt in de klas: “Wat is de vasten?” Antwoord van een leerling: “Iets zoals de ramadan, maar wel voor christenen.” De leerkracht die het me vertelde, klonk wat ontgoocheld. Niet omdat het antwoord verkeerd zou zijn, maar omdat haar leerlingen vandaag de islam nodig hebben om het christendom te verstaan. Is dat niet de omgekeerde religieuze wereld? Wat is met onze christelijke vastentijd gebeurd? En wat hebben verschillende godsdiensten met elkaar te maken? Het zijn vragen om dieper over na te denken.
Allereerst dient gezegd dat alle godsdiensten met ‘vasten’ te maken hebben. De duur of de ernst van het vasten kunnen verschillen, maar geen godsdienst die niet over ‘vasten’ spreekt. Hoe zou dat komen? Wellicht omdat alle godsdiensten leven vanuit het besef dat God groter is: groter dan voedsel of drank, groter dan onze professionele of sociale successen, groter dan wat de wereld ons te bieden heeft. ‘God is groter’: we willen het niet alleen met woorden verkondigen of met liederen uitzingen, we willen het ook aan den lijve ervaren. Met een ‘voldaan’ gevoel of een ‘gevulde’ maag is het moeilijk aansluiting te vinden bij God. Geloof en onthechting, gebed en soberheid horen bij elkaar. Het is een rode draad in alle wereldgodsdiensten.
Vervolgens valt op hoe ‘vasten’ in alle godsdiensten te maken heeft met solidariteit en broederlijkheid. Na een volle dag vasten gaan gelovige moslims niet alléén aan tafel. Ze nodigen vrienden en kennissen uit, samen met kansarmen of alleenstaanden uit de buurt, om na zonsondergang samen een ‘iftar’ te houden. Sinds Bijbelse tijden hoort ‘aalmoezen geven’ bij het joodse en christelijke ‘vasten’. Al meer dan zestig jaar is er in onze Vlaamse Kerk tijdens de vasten de solidariteitsactie Broederlijk Delen, ten bate van ontwikkelingsprojecten in de Derde Wereld. Je kunt niet God liefhebben en je broeder haten: ook dat is een gemeenschappelijke overtuiging in alle wereldgodsdiensten. Hoe dichter je bij God komt, hoe meer broers en zussen je krijgt, om het leven mee te delen.
Ten slotte heeft ‘vasten’ in alle godsdiensten een publiek of sociaal karakter. Zeker, niemand hoeft te zien of te weten dat je vast. Je kan eerlijk en gemeend vasten, zonder dat iemand van je kennissen of collega’s ervan weet. Het kan zelfs eerlijker en oprechter zijn om te vasten ‘in het verborgene’, zoals Jezus zegt. En toch organiseren vrijwel alle godsdiensten gezamenlijke dagen of tijden om te vasten. Waarom? Omdat gelovigen elkaar willen sterken in een gezamenlijke geloofsbeleving. Omdat ze samen voor God willen staan, als volk van God. Omdat ze samen van hun geloof willen getuigen, midden een veelkleurige samenleving. En omdat ze niets te verbergen hebben. Wereldgodsdiensten zijn geen geheime genootschappen. Ieder mag zien en horen waarmee ze bezig zijn.
Hebben wereldgodsdiensten iets van elkaar te leren? Ongetwijfeld. Ze kunnen elkaar uitdagen om het beste uit hun eigen traditie naar boven te halen. Om vergeten waarden bij elkaar in herinnering te brengen. Om ruimte te scheppen voor de ene God in wie ze geloven, ondanks alle verschillen die hen nog verdelen.
+ Johan Bonny
Lees meer in ‘Relevant’.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro.
Info op 03 202 84 30.
