In 2022 was ik tweemaal een week in Afrika. Begin juni was ik in Nigeria op bezoek bij de aartsbisschop van Onitsha, die al twee priesters ter beschikking stelde van ons bisdom. Begin november reisde ik naar Congo om er in Kinshasa deel te nemen aan een internationaal congres over de betekenis en de werking van het katholiek onderwijs in Afrika. Het waren twee intense weken op vele vlakken. Ik ontmoette tal van bisschoppen, priesters, leken en gemeenschappen die een diepe indruk op mij maakten. Ze deden me nadenken over de uitdagingen van eenzelfde kerkgemeenschap in zo verschillende werelddelen. En ze doen me vooruitkijken naar Afrikazondag op 8 januari 2023, feest van de Openbaring van de Heer. Wat onthoud ik uit beide bezoeken?
Vooreerst de vele jongeren die ik ontmoette in scholen en parochies. Een zee van jonge mensen! Omdat de gemiddelde leeftijd beduidend lager ligt dan bij ons, vormen zij de overgrote meerderheid van de bevolking. Ze zijn gemotiveerd, willen studeren en werken. Ze zijn digitaal geconnecteerd en zien dagelijks wat in de rest van de wereld gebeurt. Ze dromen van een betere toekomst voor hun land op economisch en sociaal vlak. Echter, langs alle kanten stoten ze op grenzen. Ze lopen van de ene muur tegen de andere. Meer dan een overlevingseconomie is voor hen niet weggelegd. Terwijl bij ons duizenden werkkrachten te kort zijn, in alle sectoren van het bedrijfsleven, de vrije beroepen en de dienstensector. Kunnen wij dan echt niets doen voor een betere activering van al dat jonge potentieel op wereldvlak?
Vervolgens de spontaneïteit en de levensvreugde die ik mocht ervaren. Wat een verschil met de publieke klaagzangen, de regelneverij, de alomtegenwoordige camera’s en controles, de verzekering tegen alles en nog wat … in onze westerse samenleving. Zeker, een tekort aan beleid, regelgeving en controle is evenmin goed voor een samenleving. Daar kunnen ze in Afrika van meespreken. Slecht bestuur en corruptie ondermijnen er elke vooruitgang. Maar midden hun vele moeilijkheden hebben de meeste mensen – en vooral de gewone mensen – een innerlijke kracht en spontaneïteit behouden om jaloers op te zijn. Ze houden het optimisme in elkaar in leven. Het zijn overlevers. Zelfs de Blijde Boodschap van het Evangelie klinkt er zoveel blijer dan bij ons.
Ten slotte de kerkmensen die ik bezig zag. Zo oud als de kerkgemeenschap er uitziet bij ons, zo jong is ze in Afrika. Alleen al de aantallen maken indruk: een volle kerk die zingt en danst op zondag, een auditorium vol jonge religieuzen en priesters, basisscholen en middelbare scholen met twee- of drieduizend leerlingen … Maar ook de vorming die ze geven of krijgen. De catechese onderweg naar de eerste communie of het vormsel is lang en intens. De voorbereiding op het huwelijk eveneens. De ‘geletterdheid’ – zoals wij dat noemen – over Bijbel, sacramenten en christelijk leven is hoog. Het is een ambitieus christendom, dat een positief verschil wil maken, ook in vergelijking met andere Kerken of godsdiensten.
In het synodaal proces van paus Franciscus zal de stem van Afrika ongetwijfeld anders klinken dan onze stem. Misschien zelfs sterker dan onze stem. Daar kunnen we slechts dankbaar voor zijn. En we horen bij elkaar: ‘nova et vetera’! Dus: welkom op Afrikazondag.
+ Johan Bonny
Lees meer in ‘Relevant’.
Abonneren kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 25 euro. Een los nummer kost 10 euro.
Info op 03 202 84 30.
