“De Kerk in een wijk is zoals een plaatselijke fontein, mensen laven er hun dorst” (paus Johannes XXIII)
Vandaag vrijdag stelden de burgemeester Vincent Dewolf van Etterbeek, Mgr. Jean Kockerols, hulpbisschop van Brussel, en de leden van de kerkfabriek van de Sint-Gertrudisparochie, het ontwerp van de heropbouw van de Sint-Gertrudiskerk en de heraanleg van de onmiddellijke omgeving op een persconferentie voor. In 1993 laat burgemeester Dewolf de kerk op het Van Meyelplein afbreken omwille van een zinkgat, zoals wij er in Brussel een paar weken geleden twee hadden. Het gat bevond zich onder de kerk en de klokkentoren dreigde van het kerkgebouw af te scheuren.
Geschiedenis van het dossier
In 1993 richt een groep mensen de Vrienden van Sint-Gertrudis op en zamelt geld in voor de bouw van een nieuwe kerk. In 2004 schenkt Robert Verhelpen (overleden in 2014) een geldbedrag dat 25 % van de totale kost financiert. In 2012 komt er een akkoord over de financiering: de Parochiale Werken betalen 33 % van de kosten, de Kerkfabriek 15 % en het aartsbisdom Mechelen-Brussel 27 %.
Belangrijk is dat het gebouw de belastingsbetaler niets kost.
De bouwgrond is eigendom van de Kerkfabriek. Aan de bouw zullen archeologische opgravingen voorafgaan. In 2015 geeft de Brusselse hoofdstedelijkre regering haar toestemming voor de heropbouw (budget: 2.150.000 euro). Datzelfde jaar ontstaat de Gertrudis Foundation. Dit fonds zoekt geld om meubilair en andere religieuze kunstwerken uit de oude kerk te restaureren en bewaren. De oorspronkelijke klokken zijn vastgekend op het van Meyelplein.
Het is van 1985 geleden dat in Brussel nog een kerk gebouwd werd.
Het nieuwe gebouw
De architecten zijn Geert De Groote (Gent) en Johannes Kuehn-Malvezzi. Zij kozen voor een complexe opbouw rond een centrale ruimte. Aan de binnenkant herinnert de kerk door concentrische figuren aan het idee van de 'communio'. De gelovigen verzamelen zich rond het altaar en het spreekgestoelte. De dynamische voorgevel opent zich op twee belangrijke plaatsen naar de omgeving. Het grote raam in de hoofdruimte vormt een venster naar het oosten. Ze laat 's ochtends direct zonlicht in de hoofdruimte binnenstromen. De toegang tot de kerk vormt een venster naar het westen, waar het inkomportaal de sacrale ruimte met de stad verbindt.
De nieuwe kerk zal kleiner zijn dan de vroegere kerk. Ze zal maar een deel van het plein innemen. Het plein wordt een ontmoetingsplaats voor de inwoners van de wijk en Etterbeek. Een cirkel uit kasseien voor de centrale gevel van de kerk, is het middenpunt van het plein. Het zal dienstdoen als een voorplein.
Als knipoog naar de oude kerk, zal een stenenrij de contouren van het oude gebouw symbolisch aftekenen.
De architecten handelen in nauwe samenspraak met de gemeente en de kerkfabriek. Al de neuzen richten zich in dezelfde richting.
Waarom een nieuwe kerk bouwen?
Op de persconferentie beantwoordde Mgr. Kockerols de vraag waarom men een nieuwe kerk bouwt als volgt:
Als een gemeenschap nood heeft aan een nieuwe kerk, dan moeten we er alles aan doen om de kerk te bouwen. Dit is het geval in Etterbeek, in de Sint-Gertrudis wijk. De nabijheid van de Europese wijk laat toe ontmoetingen en vieringen te organiseren voor de mensen die er werken.
Het is een 'kerk voor Europa'.
Er zijn wel kerken in de buurt maar die liggen niet op een steenworp afstand. Tot 1993 heeft op het plein altijd een kerk gestaan en het vraagt om 'iets'. Het is nu een plein zonder ziel.