Onder impuls van paus Franciscus worden we geroepen om te groeien naar een synodale Kerk. Daarom nam het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen het initiatief een Vicariaal Pastoraal Overleg (VPO) op te richten met vertegenwoordigers uit alle regio’s.
Het voorbije werkjaar werd nagedacht over de pastorale zorg met en voor ouderen.
Een nieuw werkjaar betekent een nieuwe insteek. Het moment, meenden we, om terug te blikken en ons oor te luisteren te leggen bij mensen die het voorbije werkjaar met het thema aan de slag gingen.
Mark De Proost uit Winksele is werkzaam binnen de financiële sector bij AXA-verzekeringen. In zijn vrije tijd wijdt hij zich aan de parochie van Herent waar hij voorgaat tijdens de gezinsvieringen, dirigent is van het koor en de catechese behartigt. Mark vertegenwoordigt zijn parochie in de federatie en het vicariaat. Hij is getrouwd met Frank en samen zorgen zij voor hun dochter.
Hoe kwam jij bij het VPO terecht?
Ik ben er terechtgekomen door twee noden die elkaar kruisten. Enerzijds was pastoraalcoördinator Chantal Lemmens op zoek naar iemand die onze parochie wilde vertegenwoordigen op het VPO. Anderzijds was ik zelf op zoek naar een nauwer contact met het vicariaat. Beide noden hebben ertoe geleid dat ik een rol heb opgenomen binnen dit synodale gebeuren. Ik wil graag benadrukken dat mijn deelname niets te maken heeft met een expertise die ik zou hebben. Integendeel, ik ben actief op verschillende domeinen, maar niet binnen de ouderenzorg.
Met welk gevoel begon je aan dit synodale overleg?
Ik was heel tevreden met de opportuniteit om contacten te leggen met het vicariaat en met andere pastorale zones.
Tegelijkertijd was ik ook ongerust omwille van het onderwerp waarmee ik niet vertrouwd was. Mijn bezorgdheid had voornamelijk betrekking op de input die ik wel of niet zou kunnen brengen. Ik moest mij alleszins verdiepen in de ouderenzorg en de ouderen in mijn buurt leren kennen. Het VPO was hiervoor een goed excuus.
Had je bepaalde verwachtingen?
A priori had ik geen enkele verwachting omdat ik vooraf nog niets had vernomen over het Vicariaal Pastoraal Overleg. Het was een nieuwe oefening en ik kende de andere deelnemers niet, waardoor ik totaal geen notie had van wat me te wachten stond. Wel wist ik dat het zou gaan om een oefening in synodaliteit, hetgeen voor mij heel motiverend was. Ik ben bekend met dit begrip, maar bij ons in de omgeving waren er geen synodale werkgroepen. Het was dus de ideale gelegenheid om hiermee kennis te maken.
Wat vond je van het thema Pastorale zorg met en voor ouderen?
Ik was heel verrast door de keuze van het onderwerp omdat de kerk nog heel actief aanwezig is bij ouderen. We bereiken ouderen goed en dat gebeurt op zichtbare wijze. Na de inleiding van de hulpbisschop begreep ik de keuze voor ouderen wel. Er is daadwerkelijk nog veel pastorale aandacht nodig voor deze doelgroep en zeker voor ouderen die eenzaam zijn.
Wat vind jij de meerwaarde van synodaliteit?
De grootste meerwaarde is de betrokkenheid van de Geest doorheen het hele gebeuren. Dit is heel belangrijk omdat de verantwoordelijkheid hierdoor niet volledig bij de deelnemers ligt.
We worden door de Geest gedreven en dat brengt rust en bescheidenheid met zich mee.
Daarnaast vind ik het waardevol dat iedere deelnemer tot spreken komt. Het is me al meermaals opgevallen dat stille mensen vaak een mooie bijdrage leveren indien ze de kans krijgen te spreken. Ook vind ik het goed dat de deelnemers in een volgende gespreksronde op elkaar mogen/moeten reageren. Dit zorgt ervoor dat je niet voortbouwt op je eigen ideeën, maar op de ideeën van anderen en dat kan alleen maar werken indien je echt geluisterd hebt naar je gesprekspartners.
Verliep het synodale proces altijd even vlot?
We hebben heel rijke uitwisselingen gehad met mooie syntheses, maar ik vond dat we lokaal niet echt tot actiepunten kwamen. Er kwam geen duidelijk antwoord op de vraag: ‘Wat gaan we nu doen?’ Deze actiefase komt niet vanzelf, maar lijkt me wel essentieel voor de geloofwaardigheid van het synodale gebeuren. Misschien zou het helpen als er in de gespreksgroepen iemand wordt aangeduid die de opdracht krijgt een synthese te maken en actiepunten op te lijsten.
Het besef dat er effectief stappen ondernomen zullen worden, maakt mensen actiegerichter.
Een uitwisseling zou dan kunnen eindigen met de vraag: ‘Als we één ding willen verwezenlijken, wat zou dat dan zijn?’
Wat vind je van het voorlopige resultaat?
Ik was niet aanwezig op de laatste bijeenkomst in Mechelen, waardoor ik er moeilijk over kan oordelen. Maar ik heb het gevoel dat het vicariaat wel actiegericht was door het ontwerpen van een gebedenboekje en het aanstellen van een lokale coördinator ouderenzorg. Het was een goed idee geweest om de deelnemers van het VPO mee te laten schrijven aan het gezochte profiel voor een coördinator. Op die manier zouden de deelnemers ook actiegerichter werken en zou de toekomstige coördinator weten wat er lokaal leeft.
Zijn er lokaal al stappen gezet?
Met behulp van Chantal Lemmens en de voorzitters van de lokale parochieraden hebben we een groep samengesteld. Binnen deze groep zijn heel wat mensen aanwezig die ervaring hebben in ouderenzorg, maar er zijn evengoed mensen die actief zijn binnen onze parochie en geen specifieke ervaring hebben met ouderen.
Er was een openheid voor iedereen die geïnteresseerd was. De bijeenkomst die we hadden, was zeer zinvol op twee vlakken.
Ten eerste kregen we inhoudelijke input in verband met het thema. Ten tweede merkten we een grote verbondenheid, bevorderlijk voor het gemeenschapsgevoel. We stuurden onze inzichten door naar het vicariaat die er een heel knappe synthese van maakte. In Herent wilden we graag samenwerken met een zorgvoorziening, maar uiteindelijk kregen we helaas geen reactie van hen.
Waarom zou je anderen wel of niet aanbevelen om deel te nemen aan toekomstige VPO’s?
Het helpt ons vooruit. Parochies zijn vaak gefocust op hun eigen problemen, problemen waar andere parochies ook mee worstelen. Door samen na te denken – zoals we deden op het VPO – zet je stappen.
Je komt los van de lokale thematieken en je blikveld verruimt. Het is een opportuniteit om mensen van het vicariaat en van andere pastorale zones te leren kennen. Je hebt het gevoel alsof je in een vriendenkring terechtkomt, ook al ken je de andere deelnemers niet. Dat vriendschappelijke gevoel ontspringt vanuit een verbondenheid door ons geloof dat een veilige, warme en geïnteresseerde setting met zich meebrengt. Ook is het VPO een stevige inhoudelijke ‘piqûre’. Na mijn studies aan het HIGW was ik op zoek naar inhoudelijke prikkels en deze vond ik op het VPO.
