De schrik voor religieuze extremisten en fanatici zit er tegenwoordig goed in. Aanslagen, terreur, mensen op de vlucht voor de wrede uitwassen van een godsdienstbeleving hebben het zover gebracht.
Jezus, een verborgen extremist?
In het evangelie van de zesde zondag horen we Jezus zeggen: “Denk niet dat ik gekomen ben om Wet of Profeten op te heffen, nee, ik ben gekomen om de vervulling te brengen.” Hij laat niet tornen aan één punt of komma van het joodse geloof. Schuilt er in Jezus misschien een verborgen extremist, een fanaticus? Neen, zo kennen we Jezus niet. Hij ging net die mensen tegemoet die uitgespuwd of verstoten werden door hen die meenden recht in hun schoenen te staan, de zogenaamde hoeders van de wet. Wat bedoelt Jezus dan wel met het tot vervulling brengen van de wet?
Staande in de joodse traditie
Het mag duidelijk zijn dat Jezus echt een zoon van zijn volk en van de Joodse traditie was, gehecht aan de geschriften van die traditie. Wet en Profeten zijn hem dierbaar. Maar toch begint met hem iets nieuws. Hij brengt die Joodse geschriften tot hun oorspronkelijke bedoeling. Dat wil zeggen, hij beluistert er de hartenklop van God zelf in. Wat is Gods diepste verlangen over ons leven en samenleven? Eén gebod steekt voor Jezus met kop en schouders boven alle andere uit. Dat is het gebod van de liefde. God liefhebben en de naaste, dat is het eerste en voornaamste gebod. Vanuit dat gebod van de liefde weegt hij verder alles af. Iemand doden begint dan al veel vroeger dan wanneer je die iemand een mes tussen de ribben hebt gestoken. Dat begint al met te zeggen dat hij een dwaas is.
De kracht van de liefde
Vanuit de liefde gezien wil Jezus ons tot verdere stappen aansporen waartoe geen wet ons kan verplichten. De liefde inspireert ons tot een houding die heel anders is. Zoals God zelf anders is. Ook al scheldt de ander en zouden we willen terugschelden, we worden uitgenodigd om het niet te doen maar integendeel tot verzoening pogen te komen. Geen wet kan iemand verplichten om verzoeningsgezind te zijn, je broeder en zuster niet te minachten. Het is de kracht van de liefde die tot die houding leidt. De enige radicaliteit die Jezus kenmerkt, is die van de liefde. De liefde die komt van God zelf. In het bijzonder de gekwetste en verstoten mens mag op die liefde rekenen. Geen wet kan die liefde inperken.
Getuigenis
Hoe die liefde een mens tot een uiterste zorg en inzet voor anderen kan brengen, was te beluisteren in het getuigenis van dokter Dirk Van Duppen (bekend als gedreven arts van ‘Geneeskunde voor het volk’) in ‘De Afspraak’ op Canvas op donderdag 30 januari jl. Zelf strijdt dokter Van Duppen tegen een terminale ziekte. Hij zei in de uitzending: “Engagement is zich verbinden, en is ook liefde en hoop. Dat heb ik in mijn verwerkingsproces ervaren: als je je engageert en je werkt samen met anderen, dan leer je liefhebben en word je, omgekeerd, ook geliefd door de mensen. Niet alleen vanuit moreel of religieus standpunt zie ik dat, maar zelfs vanuit evolutionair oogpunt: de liefde is de drijvende kracht geweest om de evolutie tot ons menszijn waar te maken, precies omdat de liefde een zeer belangrijk onderdeel is van de zorg. De mens is het enige zoogdier, zo kwetsbaar, dat hij niet zonder de zorg van anderen kan.” Een gedachte die Dirk Van Duppen heeft uitgewerkt in het boek dat hij naar aanleiding van zijn ziekte geschreven heeft: ‘Zo verliep de tijd die me toegemeten werd.’
(jh)