Allereerst wil ik duidelijk maken dat er een zeer groot en uitgebreid aanbod is in de wereld van gaming. Het is tegenwoordig dan ook onmogelijk om iets te zeggen dat voor alle games geldig is. Ondertussen bestaat er een enorme verscheidenheid aan genres, speldoelen en stijlen van gameplay. Hierdoor is het onderling vergelijken van games slechts in beperkte mate relevant.
Het doel van deze tekst is dan ook zeer eenvoudig: enkele interessante voorbeelden van religie in games in de kijker zetten.
Zeus: Master of Olympus
Zeus: Master of Olympus is een city-building game ontworpen door Impression Games in 2000. Het doel van het spel is om een goed draaiende stad op te bouwen. De setting van het spel is het oude Griekenland, zoals de titel misschien al had weggegeven. Net zoals in andere city-building games vergt het opbouwen van een stad behoorlijk wat planning. Je bevolking heeft voedsel en water nodig, infrastructuur, industrie, onderwijs, religie, entertainment, … Kortom, alles om van te kunnen leven en groeien ten midden van de omliggende concurrerende steden.
Wat het spel echt bijzonder maakt, is de oude Griekse mythologie die centraal staat. Door tempels te bouwen kan je de verschillende goden aanbidden. Vergeet je een god te aanbidden? Dan kan deze jaloers worden op de andere goden die wel aandacht krijgen en jouw stad bestraffen met een natuurramp of een monster dat vernieling brengt.
Zeus: Master of Olympus biedt ons een unieke kijk op het geloof van de oude Grieken, waar de bovennatuurlijke elementen van de Griekse mythes een reëel effect op de setting hebben.
Darksiders
Darksiders biedt een gelijkaardige ervaring aan als de meer bekende God of War franchise. Het is een hack and slash action-adventure game ontworpen in 2010 door Vigil Games. In de game stapt de speler in de schoenen van een bovenmenselijk personage en maakt moeiteloos horden aan monsters een kopje kleiner.
Wat Darksiders het vermelden waard maakt, is dat het inspiratie haalt uit Joods-Christelijke mythologische wezens en literatuur, in het bijzonder uit het boek Openbaring. Concreet verhaalt het spel de Apocalyps, de eindstrijd tussen engelen en demonen, waar de speler als War (oorlog), één van de vier ruiters van de Apocalyps, wordt uitgestuurd om te onderzoeken hoe deze strijd is kunnen beginnen.
De makers van het spel nemen naast enkele namen en symbolen echter niet veel over uit Openbaring en ze nemen heel wat vrijheden. De linken die Darksiders heeft met het boek en andere de Joods-Chistelijke literatuur blijven relatief oppervlakkig. Toch toont het spel aan dat er ook binnen de Joods-Christelijke traditie een heleboel monsters en bovennatuurlijke wezens zijn die tot de verbeelding spreken.
De Sims: Middeleeuwen
Een spellenreeks zoals The Sims vraagt misschien weinig uitleg, gezien de franchise sinds haar ontstaan in 2000 al meer als 200 miljoen exemplaren verkocht heeft. Maar voor de leken in de wereld van gaming geef ik graag een kleine introductie.
De Sims is een reeks aan simulatiegames ontworpen door Maxis waar de speler virtuele mensen (genaamd Sims) maakt, deze in huizen plaatst en hun leven mee beïnvloedt. Elke Sim heeft zijn/haar eigen verlangens, voorkeuren en behoeftes. Sommige van deze voorkeuren hebben een positieve invloed, andere eerder een negatieve invloed op het leven van de Sim. Het is de taak van de speler om hierbij te helpen en de Sim (terug) op het juiste pad te brengen. Je zou bijna kunnen zeggen dat de speler een soort goddelijk figuur is die aan de Sims goede raad komt influisteren.
In het spel The Sims: Medieval (de Sims: Middeleeuwen) gaan de makers nog een stapje verder. In tegenstelling tot de hoofdreeks (vb. The Sims, The Sims 2, The Sims 3,…) die steeds afspeelt in de moderne tijd, heeft The Sims: Medieval een middeleeuwse setting. Bovendien krijgt de speler de titel van Watcher (Waker) en wordt hij door de Sims expliciet als een god aanbeden.
Vanaf het begin van het spel heeft elke Sim een eigen beroep, een essentiële taak om het koninkrijk draaiende te houden. Opvallend is dat twee van de tien mogelijke beroepen een type van priester zijn, elk met een eigen geloofstraditie. De eerste van deze twee types is de Peteran Priest, deze variant heeft een eerder eenvoudige geloofsvorm en ze proberen Sims te bekeren door gebruik te maken van opbeurende preken. Het uiterlijk van deze priester kan vergeleken worden met het stereotype beeld van een broeder in een abdij. Hier tegenover staan de Jacoban Priests die zeer impressionante kathedralen hebben en met hun preken angst zaaien om zo Sims aan te zetten om zich te bekeren. Deze priesters zijn te herkennen aan hun dure klederdracht, te vergelijken met de ceremoniële gewaden van een bisschop.
Belangrijk om op te merken is dat beide geloofstradities geloven in dezelfde godheid, de Watcher (de speler), maar dat dit geloof op een totaal andere manier wordt beleefd. In het spel zijn er ook verschillende opdrachten mogelijk waar de speler de optie krijgt om de geloofstradities te laten samen werken of ze tegen elkaar uit te spelen. The Sims: Medieval biedt een uniek perspectief aan de speler door te beschikken over twee verschillende religieuze stromingen die hem als een godheid beschouwen.
Mass Effect
Mass Effect is een third-person shooter, action role-playing game ontworpen door Bioware in 2007 waar de speler de rol aanneemt van Commander Shepherd die optreedt als bescherm(st)er van het heelal. In de trilogie moet de speler morele keuzes maken die invloed hebben op de gehele galactische gemeenschap.
Mass Effect speelt zich af in een fictieve toekomst van onze eigen wereld. In deze toekomst werd door de ontdekking van overblijfselen van een eeuwenoude beschaving in 2148 op Mars het reizen naar andere zonnestelsels mogelijk. De mensheid komt in contact met een galactisch gemeenschap bestaande uit Asari, Salarians, Turians, … Verschillende rassen die op hun beurt overblijfselen gevonden hadden van dezelfde eeuwenoude beschaving, de Protheans. Als nieuwkomers in deze reeds bestaande gemeenschap, moet de mensheid bewijzen dat ook zij een plaats verdienen in de galactische samenleving.
Doorheen het spel komt de speler te weten dat 50 000 jaar geleden de Protheans over heel het heelal heerste, en dan plotseling verdwenen. Alle rassen die deel uitmaken van de huidige galactische gemeenschap maken gebruik van en bouwen verder op de technologie die de Protheans hebben achtergelaten. In het derde spel ontmoet de speler Javik, de enige overlevende Prothean. Javik was de voorbije 50 000 jaar ingevroren in een overlevingscapsule en kan de speler meer inzicht geven over zijn beschaving.
In een missie naar Thessia, de thuisplaneet van de Asari, wordt de speler naar een oude tempel gestuurd waar de Asari de relieken en teksten van hun religie bewaren. De Asari geloven immers dat de goden hen wijsheid en beschaving hebben aangeleerd. Als Javik je op deze missie vergezelt, vertelt hij dat het niet de goden, maar de Protheans waren die hun wijsheid en beschaving met de Asari deelden. Ook geeft hij steeds een verklaring waarom deze werden doorgegeven.
Dit is maar één voorbeeld uit de Mass Effect franchise, een reeks die boordevol zit met morele kwesties en diepzinnige momenten. Er valt veel lof te schrijven over de fictieve beschavingen van Mass Effect, het feit dat de makers zelfs zo ver gingen om één van hun fictieve religies in het spel zelf te ontkrachten toont dit meer dan aan.
Dragon Age: Inquisition
Geloof in ons dagelijks leven kan veel verschillen van hoe geloof in games wordt weergegeven. In verscheidene games is immers het bestaan van god(en) en magie gewoon een feit. De god(en) van deze fictieve werelden hebben een rechtstreekse invloed op de wereld, de personages van de spelwereld trekken het bestaan van deze god(en) dan ook nooit in twijfel. In andere games wordt er eventueel wel over god(en) gesproken, maar hebben deze geen merkbare invloed op de speler of de spelwereld.
In 2014 bracht Bioware het derde spel in de Dragon Age franchise uit, dat religie nog op een andere manier aanpakt. Dragon Age: Inquisition begint met een conclave. Deze is bijeengeroepen door de meest verspreide religie in een poging om een oorlog tussen twee fanatieke partijen een halt toe te roepen. Wanneer de tempel waar de conclave plaatsvind plotseling explodeert, komt het personage van de speler hier als enige overlevende uit.
Dit personage blijkt na deze gebeurtenis ook te beschikken over enkele bijzondere gaven en wordt aangesproken met de titel ‘herald of Andraste’, wat in onze wereld zou overeenkomen met ‘boodschapper van Christus’. Het spel biedt de speler verschillende mogelijke reacties aan. De speler kan ervoor kiezen om de rol, die door het volk wordt toegeworpen, te aanvaarden en zich als een uitverkorene te profileren. Maar de speler kan deze titel ook verwerpen en elk geloof in een goddelijk wezen of goddelijk plan afwijzen. De keuze van de speler heeft een enorme impact op hoe de verschillende facties, politieke leiders en ook de gewone burgers met de speler omgaan.
Opmerkelijk is dat de speler ook de optie heeft om te twijfelen, en aan te geven dat hij/zij zelf onzeker is en niet weet wat er precies aan de hand is. Zelfs tegen het einde van het spel, wanneer de speler een beter inzicht heeft over wat er precies gebeurd is, kan de twijfel blijven bestaan. Dit ligt volledig in de lijn van de andere games in de Dragon Age franchise; Hierin komt de speler geregeld in aanraking met een oude legendes die onmogelijk waar kunnen zijn. Totdat het spel opnieuw een tipje van de sluier oplicht, net genoeg om de spelers terug te laten twijfelen.
Minecraft
Er bestaan ook games die op zich geen religieuze inhoud of invulling hebben, maar wel aan speler de optie bieden om zelf aan de slag te gaan. Een ideaal voorbeeld hiervoor is Minecraft, een sandbox-game ontwikkeld door Mojang in 2011.
Minecraft geeft de spelers geen doel en er is geen methode om het spel te winnen. Het spel bied de spelers aan om in een uitgebreid gebied kubusvormige bouwstenen van verschillende materialen te plaatsen. De grondstoffen worden door het spel automatisch gegenereerd, net als dieren, bergen, meren en tunnels. De speler loopt in deze wereld rond met een eigen figuurtje en kan de omgeving naar hartenlust aanpassen.
De grote vrijheid aangeboden in Minecraft nodigt haar spelers uit om te experimenteren en steeds nieuwe dingen te proberen. Minecraft kan gebruikt worden om talloze creatieve ideeën vorm te geven, veel te veel om nog maar te beginnen aan een opsomming. De opties zijn echter zo divers dat zelfs sommige scholen er gebruik van maken.
Via onderstaande link kom je bij de PaasChallenge 2020 – Minecraft Edition. Dit geeft spelers van Minecraft de kans om rond te lopen in het Jeruzalem uit de tijd van Jezus. Door een instuctieblad te volgen kan je ook verschillende puzzels oplossen die allemaal te maken hebben met bijbelverhalen over de laatste dagen van Jezus in Jeruzalem.
PaasChallenge 2020 - Minecraft Edition