In wat aan de grot van Lourdes gebeurt, komen heel wat zaken van ons christelijk geloof samen. Heel de symboliek van Bernadette die haar gezicht moet wassen met het slijk, die de bron graaft met haar handen… Het doet nadenken over wat zonde is, wat bekering is, wat het betekent gedoopt te zijn? In de verschillende verschijningen gaat het over de eucharistie. Verschillende sacramenten komen hier samen. Als je verder kijkt dan het oppervlakkige, dan zie je dat het allemaal symbool is voor iets anders. En het is juist, het zijn sprekende beelden. Dat gaf me een positief gevoel.
Het tweede wat me geraakt heeft, is de diepere kennismaking met Bernadette. Ik wil daarmee niet choqueren maar in zekere zin is de belangrijkste persoon in Lourdes niet zozeer Maria. Het is de persoon die leidt naar Maria en dat is Bernadette. Alles wat we weten over Maria in Lourdes, berust op de getuigenis van Bernadette. Niemand anders heeft Maria gezien. Heel de authenticiteit van de verschijning hing af van de authenticiteit van Bernadette. Bernadette is de brug naar de verschijningen en de boodschap van Maria. De woorden die Maria zegt, zijn immers geen nieuwe openbaringen. Ze gaan terug op het evangelie. Mocht Bernadette met te veel nieuwe openbaringen zijn gekomen dan zou de Kerk eerder wantrouwig gereageerd hebben. In die zin is de boodschap van Maria in Lourdes niet origineel maar is ze in eenklank met wat Jezus ons geleerd heeft. Maria is duidelijk de middelares naar de goede boodschap van Jezus. Zij stuurt ons naar Hem. Daarom was ik getroffen door het relaas van Bernadette. Als je dat leest, dan is dat heel bijbels. De wind die daar waait. Meestal springen we daarover en lijkt het geen belang te hebben. Symbolisch is het betekenisvol. Het begint met een windvlaag, zoals met Pinksteren, en ze kijkt om en die windvlaag veroorzaakt niets… dat kan toch niet… zo’n windstoot en die bomen veranderen niet… en dan kijkt ze om in de andere richting en ziet ze de Dame in het wit. Ja, dat doet toch aan Pinksteren denken. Ik zie anders niet goed in wat die windvlaag daar komt doen. Op Pinksteren komt de Geest onder het beeld van de windvlaag en het vuur. Hier in Lourdes komt de Geest als een windvlaag en met Maria. Vandaaruit gaat de verkondiging. Het heeft toch iets gelijkaardigs.
Het is voor onze catechetische pedagogie heel interessant om te zien hoe Maria Bernadette stilaan opneemt in het geloof. Het begint met het aanleren van het maken van het kruisteken. Dat is indrukwekkend. Bernadette heeft als kind wellicht al gehoord dat er een duivel bestaat, dat er zinsbegoocheling bestaat… Ze had schrik in het begin. Ze ziet daar een Dame in het wit maar het is niet omdat die glimlacht dat het een dame is die het goed voorheeft met haar. Maria zei ook niets in het begin. Je krijgt hier het beeld van een kind dat bang is en probeert een kruisteken te maken als een soort bescherming tegen boze geesten. Bernadette probeert haar paternoster te nemen en ze kan haar kruisteken niet maken, het gaat niet. Vervolgens maakt Maria haar kruisteken en ook Bernadette probeert het opnieuw en dan lukt het wel. Zo leert Maria Bernadette op een christelijke manier haar kruisteken te maken, in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Ik vind dat heel mooi. Dat is een knap staaltje pedagogie van Maria. Nadien bidt Bernadette een tientje. Maria bidt mee, maar zegt geen woord. Bernadette ziet alleen maar de bolletjes van de paternoster voorbijgaan in de hand van Maria, ze bidt inwendig mee. Maria maakt duidelijk dat als je eerbiedig het Weesgegroet bidt, je bezig bent met te mediteren dat God mens is geworden in Jezus. Het Weesgegroet omvat de kern van de menswording. Op een heel eenvoudige manier wordt Bernadette zo binnengeleid in het mysterie van het geloof.
Zowel thuis als elders wordt elke geloofsstap bovendien telkens op de proef gesteld. Bernadette gaf niet toe aan de druk rondom haar. Ze sprak nooit over Maria totdat de verschijning zich kenbaar maakte als de Onbevlekte Ontvangenis. Het ging altijd over de Dame in het wit of ‘die daar…’, Aquero. Je moet het maar kunnen als kind. Ze liet zich niet onder druk zetten om snel te zeggen dat de verschijning Maria was. Ze wist heel goed wat ze zag en wat ze niet zag. Ze bleef voorzichtig.
Als je rustig de weg van Bernadette bekijkt, dan is dat allemaal zo juist. Niets is ambigu, psychologisch of theologisch onjuist… Het is allemaal authentiek en heel juist. Maar voor een kind dat weinig weet, niet kan lezen of schrijven op dat moment, want Bernadette was ongeletterd, vind ik dat toch wel heel erg indrukwekkend. Oprecht, voor mij was de grootste ontdekking in Lourdes de figuur van Bernadette. Ik heb toen gezocht naar een goed boek. Je hebt natuurlijk veel devote boeken over haar. Ik zocht iets dat meer historisch was, zo historisch mogelijk. Het bracht me echt tot de figuur van Bernadette en dat was een ontdekking. Sindsdien zeg ik vaak dat er een enorm verschil is tussen de Bernadette die ik in Lourdes heb leren kennen, en die mij heel dierbaar geworden is, en het plaasteren beeld dat je altijd voor een Lourdesgrot ziet. Het is een heel andere vrouw dan het Bernadetje dat je je zou inbeelden als je alleen maar naar een plaasteren beeld kijkt. Het is een sterke madam!
Lees verder onder de foto
