De heiligen als voorbeeld voor ons
Een verhaal
In de les sprak de meester van het vijfde leerjaar over het feest van Allerheiligen. Hij sprak over het voorbeeld dat heiligen stellen voor mensen. Hij testte of de leerlingen begrepen hadden wat hij hen had uitgelegd. Hij vroeg: ‘Wat zijn heiligen?’ Bart kwam aan het woord en zei: ‘Meester, heiligen zijn mensen die het licht doorlaten!’ De meester begreep het niet dadelijk en vroeg Bart om méér uitleg. Het bleek dat hij dacht aan de brandglasramen in de parochiekerk. Hij had de schoonheid gezien van het raam dat de heilige Petrus voorstelde; hoe mooi dat zijn figuur door het zonlicht werd beschenen. De meester kon de les dan ook besluiten met de oproep dat we Gods Licht met al onze mogelijkheden moeten doorgeven. De heiligen lieten zien hoe dit mogelijk is.
Een feest in de herfst
In november, in het herfstseizoen, verliezen de bomen hun bladeren. De dagen worden aanzienlijk korter. Het is een tijd van koude en mist. Al deze elementen doen ons denken aan vergankelijkheid. Daarmee gaat ook vaak verdriet gepaard. Weemoed en treurigheid steken de kop op. In tegenstelling met wat de natuur ons leert staan we stil bij het licht dat mensen in de wereld brachten door te leven vanuit de boodschap van Jezus. Hij bracht blij nieuws en vele mensen doorheen de eeuwen slaagden erin om zijn vrede en vreugde gestalte te geven.
Het Allerheiligenfeest in de geschiedenis
In de eerste eeuwen van het christendom werden martelaren bijzonder geëerd. Zij gaven hun leven voor de boodschap van Jezus Christus. Hun getuigenis wekte bewondering. Uitingen van die waardering vertaalde zich in volkse gebruiken zoals het branden van een kaars op het graf van een overledene, het bakken van brood of het plaatsen van eten op het kerkhof. Er kwam een jaarlijkse herdenking van de martelaren op 13 mei. In de negende eeuw - met paus Gregorius IX - kregen martelaren en heiligen hun feestdag op 1 november. Heidense gebruiken tot dan toe werden een christelijke betekenis gegeven.
Wie worden herdacht?
Op 1 november herdenken we alle heiligen. Het zijn degenen die officieel heilig verklaard werden en verder ook alle mensen die een voorbeeld zijn door hun manier van leven. In de bijbel, bij de apostel Paulus, wordt het woord ‘heilige’ gebruikt voor alle christenen, alle mensen die in het spoor van Jezus Christus willen leven. Het begin van de brief van Sint-Paulus aan de Romeinen (vers 7 in hoofdstuk 1) vertelt: ‘Aan allen in Rome, geliefden van God, geroepen om zijn heiligen te zijn. Genade zij u en vrede van God, onze Vader en van de Heer Jezus Christus’.
Allerheiligen is hét familiefeest van de kerkgemeenschap.
De band tussen Allerheiligen en Allerzielen
Allerheiligen en Allerzielen liggen vlak bij elkaar. Van de heiligen leren we dat het graf niet het einde is. Zij geven ons de boodschap dat we opgeroepen worden tot een gemeenschap met de levende God. In de geloofsbelijdenis zeggen we: ‘Ik geloof in de gemeenschap van de heiligen, de verrijzenis van het lichaam en het eeuwig leven’. Vanuit Gods goedheid en de verrijzenis van Jezus is er eeuwig leven voor hen die de boodschap van Jezus ter harte nemen.
We gedenken alle doden op 2 november. Onze aandacht gaat dan vooral uit naar de mensen die wij gekend hebben: onze familieleden en vertrouwde medemensen. We betreuren hun sterven, maar vieren tegelijk ons geloof dat de dood niet het laatste woord heeft. Met de gedachtenis van Allerzielen drukken we uit dat verdriet, dankbaarheid en hoop hand in hand gaan.
Welke boodschap brengen heiligen?
Zij gaven handen en voeten aan de boodschap van Jezus zoals die tot ons komt in de evangelies. Een belangrijk element daarbij zijn de zaligsprekingen die weergegeven worden in Matteüs 5, 1 - 12. Die zaligsprekingen reiken de weg aan tot een leven van geluk. Daarin staat dat Jezus duidelijk maakt dat Hij gekomen is voor de armen en de kleinen, voor allen die lijden. De gelovige mens is geroepen om mee te werken met God en zich in te zetten voor vrede en voor gerechtigheid; en dit te doen met een zuiver hart. De zaligsprekingen geven een duidelijk portret van Jezus zelf: zijn armoede van geest, zijn droefheid om het ongeloof van velen, zijn zachtmoedigheid, zijn hunker naar gerechtigheid, zijn barmhartigheid, zijn volmaakt zuivere hart, zijn paasvrede, de verwerking van de pijn van het vervolgd zijn.
Heiligen zijn bemiddelaars
We mogen de heiligen beschouwen als de bemiddelaars voor ons hier op aarde. Zij zijn voorsprekers voor allen die de dagelijkse strijd voeren en hunkeren naar geluk. Zij zijn als het ware een venster op de heiligheid van God. Want daarover gaat het als we goed lezen in de bijbel: God is heilig en zijn naam moeten wij eren, zijn rijk moeten we verhaasten en zijn wil zal een richtsnoer zijn in ons dagelijkse leven. Geen mens is volmaakt, maar in velen kunnen we toch iets vermoeden van Gods aanwezigheid en van wat Jezus ons voorleefde. Wij kunnen ons laten inspireren door mensen die Jezus hebben gevolgd op een opmerkelijke manier. Zij doen ons nadenken over de manier waarop we Jezus kunnen volgen en hoe we een oprecht christen kunnen zijn.
Deken Thieu.
