De bastón - Een stok met een verhaal

Drie Colombiaanse vrouwen geven de campagne van Broederlijk Delen een gezicht. Elk op hun wijze vechten zij voor de grond waarop zij leven en werken. Celia doet dat met de bastón. Een met linten versierde stok, die gedragen wordt door een burgerwacht van de Indiaanse bevolking in Colombia. Dan toch een strijdwapen? Niets is minder waar. Hij staat voor autoriteit en geweldloos verzet. Om dat allemaal te begrijpen halen wij er de suisse en onze eigenste Onze-Lieve-Vrouw van Kampenhout bij.

Vreemd, maar zo komen we ook uit bij de beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Kampenhout. In de ene hand draagt zij een scepter, een teken van koninklijke waardigheid. Zij is dan ook gekroond als koningin. Eigenlijk mag ons dit niet verbazen. Zo’n scepter was oorspronkelijk een geducht strijdwapen, een knots. Het was een stok waarop een bol was gehecht. Opnieuw verplaatste de betekenis zich. Koningen gingen die knots dragen om hun macht ten overstaan van hun onderdanen te bevestigen. Ook dit teken werd meer en meer protocollair en men ging ertoe over, het te versieren met allerlei symbolen. De scepter die het Mariabeeld bij ons in Kampenhout draagt, is eveneens zulk een scepter. Hier met het symbool van de ster. Sterre der zee, bidt de litanie. Geleid ons door het leven, zingt een bekend Marialied.

Rood en groen

Terug naar Celia met haar bastón. Deze stok is eenvoudig versierd met rode en groene linten. Het rood verwijst naar de vele slachtoffers die er al gevallen zijn in de strijd om hun grond, het groen naar de aarde en de hoop die zij in zich dragen. De bastón heeft een dubbele betekenis. Hij staat voor autoriteit, niet in de zin van gezag, wel als een uitnodiging tot dialoog. Daarnaast staat de bastón voor geweldloos verzet en biedt hij herkenning en bescherming aan de leden van de gemeenschap. Tot hier en niet verder. Er zijn dus andere manieren om een stokje voor het onrecht te steken.

En wij?

Stel je eens voor dat morgen onze grond, ons huis door mijnbouworganisaties zonder overleg zou worden onteigend. Ook wij zouden onmiddellijk in actie schieten. Solidariteit is dus belangrijk. Maar anderzijds blijft vasten een tijd om met onze bastón tegen anderen en onszelf te zeggen: Tot hier en niet verder. Ook onze maatschappij zal moeten leren leven met genoeg. Toch groeit ook het besef dat het zo niet verder kan. Stop! We hebben nood aan een andere wereld. Hiervoor is de bastón een welsprekend teken.

(pater Jan, geïnspireerd door een artikel in K&l Kortenberg)