Het beeldje trok onmiddellijk mijn aandacht. Een tiental personages droeg een groot kruis op de schouders. Een maand eerder was mijn aandacht er al naartoe gegaan, wanneer ik na de dekenvergadering in Mechelen De Peerle was binnengestapt. Dit liturgisch centrum is een echte ‘santeboetiek’. Je vindt er alles: religieuze boeken voor jong en oud, heiligenbeelden, kruisbeelden, alle mogelijke religieuze kunstzinnige voorwerpen, alle kerkelijke documenten, kaarsen … mooi gepresenteerd. Het is wel even oppassen en de knip op je portemonnee houden. Maar voor dit beeldje wou ik wel gaan. In zijn eenvoud maakte het heel wat los in mij. Beeldende kunst spreekt. Ook al bracht het Goede Vrijdag in beeld, toch zette het voor mij de deur naar Pasen open.
EEN ZWARTE JEZUS
Wij kennen meestal de staties van de kruisweg. Die siert haast alle kerken en is vrij stereotiep. De format ligt vast in veertien taferelen, die elk een schrijnend verhaal brengen. Een droef verhaal waaruit meeleven en protest springt. Zoals waar Simon van Cyrene het kruis van Jezus hielp dragen. Iemand die echt meeleven had. Of ging hij maar in op een bevel van een Romeinse soldaat om zijn hachje te redden? De passievertelling die we in Buken konden zien, gaf er een eigenzinnige kijk op en plaatste het in de context van beide wereldoorlogen. Het verhaal is universeel. Toen ik enkele maanden geleden in Senegal een kerk binnenstapte, zag ik een kruisweg met Afrikaanse figuren. Jezus, de soldaten, de mensen langs de weg … allemaal Afrikanen. Toch niet verwonderlijk! We doen het ook. Heel wat figuratieve kruiswegen lijken wel een middeleeuws tafereel, dat in een Europese stad van belang kon plaatsvinden. En toch had dit verhaal in Palestina plaats, tweeduizend jaar geleden.
WEG MET HEM
Wat had de plaatselijke overheid ertoe gebracht, Jezus te kruisigen? Wilde men een voorbeeld stellen? Sprak deze man opruiende taal? Feitelijk wilde men Hem uit de weg. Hij verstoorde in hun ogen de burgerlijke en religieuze orde. Een schijnproces en dan korte metten ermee. Het legde de link naar een ander moment. Op 16 maart 2018 hadden wij met enkelen in Edegem de herdenking van Felix Moons meegemaakt. Hij was in WO I pastoor van Winksele-Delle. Na een schijnproces werd hij op 16 maart 1918 met vijf andere veroordeelden vroeg in de ochtend naar Fort 5 in Edegem gevoerd, veraf van elke bewoning. De kogels van het vuurpeloton maakten een eind aan hun leven. Opgeruimd. We trokken naar het fort en stapten langs de infoborden. We gingen als het ware de kruisweg van deze zes terechtgestelden. Amnesty International en de media wijzen er ons nog altijd op, dat dit in zovele landen vandaag nog altijd gebeurt. Er zijn genoeg regimes, terroristische organisaties en doodseskaders die dezelfde praktijken uitvoeren. We zouden er moedeloos bij worden.
GODDELIJK VERZET
En daarom sprak dit beeldje mij aan. Het drukt meeleven, een tegenstem en hoop uit. Deze mensen droegen een kruis. Duidelijk het kruis van Jezus, maar ook het kruis van deze wereld. Het gebaar van Simon van Cyrene was sterk. Maar hier staat hij niet alleen. Op Goede Vrijdag sluiten mensen zich bij hem aan. Ze delen respect en stellen samen een daad van verzet. Ze delen Gods bekrachtiging, dat elk leven heilig is. Zij delen het geloof, dat die dood Jezus niet kleinkreeg en evenmin zijn boodschap. Hij werd een lichtend teken van mensen voor alle tijden.
DE PASSIE
Het beeld liet me niet los. Het kwam me weer voor ogen, toen ik vanuit Klein-Brabant de foto’s doorgestuurd kreeg van het Kruis van de Passie op weg naar Lier, waar het ondertussen een hoofdrol speelde in de hedendaagse versie van het passieverhaal. Het was hetzelfde tafereel. Jongeren die samen een groot kruis droegen. Een groot lichtend kruis. Jezus’ kruis. Zij droegen en dragen samen met Hem het kruis. Pasen zou nooit dezelfde betekenis (gehad) hebben, mocht er die Goede Vrijdag niet geweest zijn, toen Hij zich gaf voor deze wereld. Daarom blijft dit teken voor mij zo hoopvol. Ook vandaag gebeurt het en kan je ze zien, mensen die Jezus’ kruis dragen, die het kruis van de wereld dragen, het kruis van honger, onrecht, ziekte, oorlog vervolging, verslaving, armoede, onderdrukking … Het kruis neemt vele vormen aan. Maar gelukkig nemen de kruisdragers meer dan één gelaat aan. Ook van jongeren. En vooral nemen de kruisdragers dat gelaat van de Man van Nazareth aan. Het licht op in elk gedragen kruis. Het kondigt Gods duidelijk ja op het leven aan, Gods gelijk. Goede Vrijdag is dan ook dé cruciale stap naar Pasen, dat feest van Gods Licht en Leven, waarop wij zeggen en zingen: Diezelfde Jezus is waarlijk opgestaan.
pastoor Patrick