Heilig Hart van Jezus

Zo zongen we nog begin de jaren zestig op de lagere school, elke eerste vrijdag van de maand. Die was immers speciaal toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus. Dan mochten we ook te communie gaan. Andere weekdagen niet. Dat had dan weer te maken met het nuchter zijn. Je mocht immers niets hebben gegeten voor je te communie ging. Daarom begon de school op de eerste vrijdag pas om 9.15 u. De mis was om 8.00 u. - met communie - en dan konden we nog vlug naar huis om alsnog te ontbijten. Dat was vooral voor degenen die wat verder weg woonden, zoals wij. Waren me dat nog tijden ... En dan voel ik me met mijn 65 jaartjes niet eens zo oud. Wat zullen de nog ouderen dan wel allemaal te vertellen hebben …! Om maar te zeggen, hoe de tijden veranderden en de mensen met hen.

Op de derde vrijdag na Pinksteren viert de Kerk het feest van het Heilig Hart van Jezus. Wie het niet kent, zal wellicht enige moeite hebben om het te begrijpen. Waar komt de verering van het Heilig Hart vandaan? En wat betekent die dan wel? Bezoekers aan bedevaartplaatsen kennen de onvermijdelijke winkeltjes en kraampjes met artikelen die sommigen aanduiden als ‘kitsch’, anderen juist als ‘hebbeding’. Het zijn vaak plastische voorstellingen van heiligen, waaronder het beeld van Jezus met een hart op zijn borst, niet in zijn borst. Hoe kan zo’n inwendig lichaamsdeel een uitwendig teken worden? En waarvan dan?

In onze taal komen veel uitdrukkingen voor met het woord hart erin. ‘Van hart tot hart’, ‘heb het hart niet’, ‘met hart en ziel’ enzovoort. In het menselijk lichaam neemt het hart een centrale plaats in en het is dan ook tot symbool geworden van de hele persoon: gevoel en verstand komen erin samen en brengen de mens tot handelen, kiezen en beslissen.

Zo kon het hart van Jezus, ja het Heilig Hart van Jezus, tot voorwerp van devotie worden. Je kon je ertoe richten, je kon ernaar verlangen, je kon ermee verenigd worden. In de vorige eeuw werden hele gezinnen toegewijd aan het Heilig Hart van Jezus, inclusief de intronisatie van het beeld van het Heilig Hart op een bijzondere plek in huis: het werd op een piëdestal geplaatst, er werd een kaarsje bij aangestoken en het gezin knielde ervoor neer om dan samen te bidden.

Blijft gelden wat de prefatie van deze feestdag bidt: ‘Als Verlosser trekt Hij alle mensen tot zijn geopend hart: zij komen vol vreugde putten uit de bron die redding biedt.’

(pater Jan)