Samen met restaurateur Obrecht De Boer van Iparc rond de achterzijde van het schilderij (op de grond). Voor één keer had die keerzijde meer bekijks.
Een opmerkelijk 150 jaar oud tijdsdocument
Een tijdje geleden konden we jullie vertellen over de verhuis van het schilderij ‘Rust op de vlucht naar Egypte’ uit de O.-L.-Vrouwkerk te Kampenhout naar het restauratieatelier IPARC. Bij het losmaken van het schilderij uit het kader ontdekten wij dat er op de achterkant oude kranten waren gekleefd. En hierop nog een tweede doek ter versteviging. Met enkele leden van de kerkraad konden we een week geleden het restauratieatelier bezoeken. De vondst was nog opmerkelijker.
Liberaal
De restaurateurs waren erin geslaagd, het tweede doek volledig los te maken. En wat zichtbaar werd, was onvoorstelbaar. Bij benadering vijftig dubbele vellen waren netjes naast elkaar geplakt. Soms werden er (halve) of enkele vellen gebruikt en andere werden overlappend vastgekleefd. Ze dateren van tussen 1840 en 1851. Ze kwamen uit ‘L’ Indépendance Belge’, een krant die in 1831 in Brussel oorspronkelijk verscheen als ‘L’Indépendant’. België was toen net onafhankelijk geworden. Het was een krant van liberale strekking die zelfs internationaal prestige had. De Belgische regering publiceerde in deze krant haar officiële stukken tot aan het ontstaan van het Belgisch Staatsblad. Zoals elke krant had ze hoogte- en dieptepunten. Ernest Solvay redde haar op het einde van de 19e eeuw van de ondergang. Het laatste nummer verscheen op 13 mei 1940. België was op dat moment niet meer onafhankelijk. Het werd bezet door de Duitsers.
Le Fils du Diable
Waarom deze kranten op de achterkant van het oorspronkelijke doek gekleefd werden is voor de onderzoekers een mysterie. Bij oude boeken zie je regelmatig, dat ‘oude vellen’ gebruikt werden om kaften te verstevigen. Zo werden bij restauratie van diezelfde boeken soms verdwenen passages van teksten teruggevonden. Bij schilderijen is dit een ongekende praktijk. Kranten bestaan grotendeels uit cellulose, trekken schimmels en vocht aan en zijn dus niet zo geschikt voor versteviging. Sporen van schimmels en vocht waren trouwens op deze krantenvellen eveneens terug te vinden. Onze restaurateurs fotografeerden alle kranten, een bijzonder tijdsdocument. In één ervan werd reclame gemaakt voor intekening van inscheping voor de derde goldrush naar Californië. Een ander artikel blokletterde de titel ‘Le Fils du Diable‘. Benieuwd wie dat wel mag zijn. We geven alle foto’s door aan de heemkring Campenholt. Die kan allicht daaruit een breder tijdsbeeld scheppen. Onze kerkfabriek zal haar jaarrekeningen van na 1850 uitspitten, om te achterhalen wie het schilderij verdoekt heeft. En misschien kunnen we door deze vondst meer te weten komen over het schilderij en zijn herkomst. We hopen sporen te vinden in de archieven.
Verloren
Het volgende werk voor onze restaurateurs in de aanloop naar de conservering van het schilderij is het verwijderen van deze krantenvellen. Heel waarschijnlijk zijn ze in hun geheel niet meer te redden. Ze zijn te vast op het oorspronkelijke doek gekleefd en bovendien ook erg broos geworden. Hopelijk kunnen enkele bladen gered worden, als herinnering aan deze opmerkelijke vondst. U zult het in ons parochieblad kunnen lezen, zonder dat u een schilderij van de muur moet halen.
pastoor Patrick
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.