In de meeste christelijke gemeenschappen is de periode voor Pasen een tijd van soberheid en bezinning. In de katholieke kerk is Aswoensdag de start van de Vasten of Veertigdagentijd.
Tijdens de kerkdienst van Aswoensdag worden de gelovigen betekend met een askruisje op het voorhoofd. Dit ritueel duikt de jongste jaren ook meer en meer op in de protestantse kerken. Het ritueel gebruik van as is een eeuwenoude traditie die, in de loop der jaren, op verschillende wijzen werd toegepast.
De symboliek van as
As staat niet enkel symbool voor dood en vergankelijkheid. As is ook een functioneel product dat, op metaal bijvoorbeeld, een reinigende werking heeft en nog steeds gebruikt wordt als bodemverbeteraar in derdewereldlanden. Dode materie verbetert zodoende de vruchtbaarheid van de akker, die nieuw leven voortbrengt.
De as die op Aswoensdag gebruikt wordt is afkomstig van de gewijde buxustakken van Palmzondag. Het ritueel van Aswoensdag is een van de meest betekenisvolle uitingen van ons christelijk geloof. Schuld bekennen, berouw, boetedoening en geloof in vergeving en verzoening, vormen als het ware het DNA van onze christelijke moraal. Niet-gelovigen zien dat eerder als een uiting van verregaande naïviteit en het ontkennen van een hedendaags realistisch wereldbeeld.
Gebruik van as in de christelijke liturgie
In de vroegchristelijke kerk werd as publiekelijk verstrooid over het hoofd van boetelingen die zwaar hadden gezondigd. Wellicht was dat gebruik afkomstig van een Joodse traditie om uiting te geven aan gevoelens van wanhoop en treurnis. Rondom de zevende eeuw werden de boetelingen een tijdlang uit de gemeenschap verwijderd. Aan de zak waarin ze gekleed liepen, kon men hen herkennen. Dit verklaart de uitdrukking:” In zak en as zitten”.
Later werd dit gebruik fel aangepast. Alle christenen van de gemeenschap bekenden zich als zondaar en ondergingen de symbolische bestrooiing met as. Bij mannen was dat boven op het hoofd, bij vrouwen enkel op het voorhoofd.
Nog later werd de as aangebracht in de vorm van een kruis op het voorhoofd. Met de woorden: “Uit as zijt gij gekomen en tot as zult gij wederkeren”, werd herinnerd aan onze sterfelijkheid. Nu wordt bij de asbekruising een veel positievere boodschap meegegeven. “Bekeer u en geloof in de Blijde Boodschap”, roept ons niet enkel op tot bezinning maar moedigt ons tevens aan in het geloven. Het aanbrengen van de as in de vorm van een kruis, het voornaamste symbool van het christendom, verwijst naar Jezus. Het ontvangen van een askruisje spoort ons dus aan om steeds meer aan hem te gelijken.
Gebed bij Aswoensdag
De Franse priester, Charles Singer, schreef een passend gebed dat heel goed aansluit bij de betekenis van Aswoensdag. Vrij vertaald klinkt dat als volgt:
Aan as gelijk, zo sta ik voor U.
Als stof dat grijs en dood is.
Wanneer ik krimp van jaloezie, die vriendschappen verkilt.
Wanneer ik toegeef aan slecht humeur, dat mijn lach verstilt.
Wanneer ik mij wentel in boosaardigheid en laster, en mij koester in mijzelf,
waardoor mijn hart geen plaats meer gunt aan U, noch aan de ander,
en barsten slaat in mijn geloof en mijn vertrouwen.
Hoewel,
Ik ben niet enkel as.
Gij die mij kent, Gij weet dat diep in mij
de houtskool wacht om te ontbranden.
Ontsteek in mij opnieuw het heilig vuur van liefde,
Voor U en voor mijn naaste
Stephaan Martens
Woensdag 14 februari: ASWOENSDAG – begin van de Veertigdagentijd
Aswijding en asoplegging
11.00 u. kerk Sint-Pieters-Buiten
Aansluitend is er sobere maaltijd in centrum Ros Beyaerd tot 13 uur. Inschrijven is niet nodig. (zie verder)
18.00 u. kerk Afsnee
19.00 u. kapel U.Z. (Engels- en Franstalig)
19.00 u. kerk Sint-Denijs-Westrem
19.00 u. kerk Sint-Paulus
19.00 u. kerk Sint-Pieters-Buiten
19.00 u. kerk Zwijnaarde
