San Romero de América: een universele heilige

Op 6 februari van dit jaar luidden ’s avonds om 6 uur alle kerkklokken van El Salvador. Daarmee werd een gebeurtenis gevierd waar velen al tientallen jaren op wachtten: de officiële erkenning door de katholieke kerk van Oscar Romero als martelaar. De weg naar zijn zaligspreking werd open gelegd, die nu op 23 mei in San Salvador gevierd kan worden.

Geschokt

Aartsbisschop Romero werd op 24 maart 1980 tijdens de viering van de eucharistie vermoord door een betaald scherpschutter. Een dag eerder had hij de soldaten van het leger in zijn zondagspreek opgeroepen geen onschuldige mensen te doden en de bevelen daartoe niet op te volgen. De moordenaar en de aanstichters van de aanslag werden opgespoord, maar nooit terechtgesteld.

'Voor paus Franciscus is Romero een voorbeeld als bisschop van ‘een arme kerk voor de armen’

Oscar Romero werd in 1917 geboren in een arm gezin. Theologie studeert hij in Rome. Het was een zeer geëngageerd priester al gold hij kerkpolitiek eerder als traditioneel en conservatief. Kort na zijn benoeming tot aartsbisschop van San Salvador in 1977 gebeurde er iets wat zich nog nooit had voorgedaan: pastoor Rutilio Grande SJ werd samen met twee begeleiders vermoord. Hij had gepleit voor een eerlijker verdeling van de beschikbare grond. Dat raakte aan de belangen van de grootgrondbezitters. Romero was diep geschokt door de dood van zijn vriend. Het werd hem duidelijk dat hij zelf ook de weg moest gaan van Rutilio Grande. Later zei hij: “Rutilio heeft mij de ogen geopend.” Nu werd hij zelf aanklager van onrechtvaardige verhoudingen en de repressie door leger en politie.

Waarheid

Dat maakte hem tot een angel in het vlees van machtigen en rijken. Kort tevoren hadden zij zijn benoeming tot aartsbisschop weliswaar nog ondersteund, maar nu richtten zij zich tegen hem en klaagden hem aan in Rome. Desondanks werd hij geliefd en geëerd door de armen, en die vormen in El Salvador de groet meerderheid. Zij voelden dat hun bisschop aan hun zijde stond, de waarheid sprak over de verhoudingen in hun land en hen zou verdedigen. Daarvoor zette hij zijn leven op het spel.

De zaligspreking van Oscar Romero is voor alles een teken van waardering voor de armen van El Salvador, die hem al lang als heilige vereren: San Romero de América. Maar de zaligspreking heeft ook betekenis voor de wereldkerk. Voor paus Franciscus is Oscar Romero een voorbeeld als bisschop van ‘een arme kerk voor de armen’. Dat houdt ook de profetische kritiek in op onrechtvaardige structuren. Romero is een universele heilige. De Verenigde Naties verklaarden zijn sterfdag tot ‘internationale dag voor het recht op waarheid, in samenhang met het brute geweld en de waardigheid van de slachtoffers’. Over de grenzen van de kerk heen inspireert hij velen om zich in te zetten voor een rechtvaardiger en menselijker wereld.

Martin Maier SJ 

Ontdek meer bijdragen over geloof en cultuur op www.igniswebmagazine.nl