De berichtgeving over de kerk in grote media is beperkt en zit in lastige frames, stelt professor Baldwin Van Gorp (KU Leuven). Wat is eraan te doen?
Waaraan wijt je de beperkte aandacht voor kerk en geloof in de grote media?
Baldwin Van Gorp • Een korte steekproef maakt inderdaad duidelijk dat er maar heel beperkte aandacht is voor kerk en geloof op de nationale pagina’s van kranten en tv-journaals. Enkele verklaringen kunnen zijn:
Veel kranten hebben een katholieke oorsprong en zijn daar nog altijd afstand van aan het nemen. Ze willen niet de indruk wekken de kerk een voorkeursbehandeling te geven. Mogelijk is de slinger intussen doorgeslagen.
Ook heerst op redacties vaak de overtuiging dat geloof een privézaak en een randverschijnsel is, dat daarom niet centraal kan staan in de berichtgeving.
Ik vermoed dat op de werkvloer weinig of niet gesproken wordt over religie en dat nieuwsredacties niet goed weten hoe ze daar doordacht mee om kunnen gaan. Het is bijna taboe om daar diep op in te gaan.
Misbruikschandalen in de kerk spelen ook mee, vermoed ik. Destijds werd kardinaal Danneels nog geregeld uitgenodigd in studio’s om te reflecteren over thema’s die niet rechtstreeks met de kerk te maken hadden, maar door de schandalen verloor de kerk veel van haar moreel gezag.
Welke frames herken je in de berichtgeving over kerk en geloof en wat valt eraan te doen?
Ik zie een drietal frames (denkkaders) die meestal niet zo positief zijn voor de kerk:
het frame waarin de gedachte heerst dat de kerk achterop loopt: de radius gaat dan van artikelen die dit idee bevestigen tot artikelen die inspelen op het verrassingseffect (over de webshop van een monastieke orde of een pastoor die begint met een YouTubekanaal)
het frame dat kerk en geloof iets vreemds, exotisch is (jonge misdienaars)
het frame van de kerk als machtsinstituut (schandalen en hervormingen, pausreizen met een grote impact)
Kan de kerk zelf iets doen aan die denkkaders?
Die negatieve framing positief beïnvloeden is een werk van lange adem. Er moet een tanker gekeerd worden. Als je weet hoe geperfectioneerd mediarelaties vandaag zijn, dan vereist dit echt alle hens aan dek.
Nu, je kan zeggen: we schikken ons naar de positie die de maatschappij de kerk toebedeelt.
De kerk is kleiner geworden – dat moet je misschien gewoon aanvaarden. Je kan ervan uitgaan dat mensen de kerkgemeenschap wel weten te vinden als ze echt behoefte hebben. Andere geloofsgroepen zijn ook weinig of niet bezig met hun imago.
Maar als je niet tevreden bent en vindt dat de beeldvorming rechtgetrokken moet worden, dan moet je wel maken dat mensen in aanraking kunnen komen met een positiever en interessanter beeld van de kerk. En dan blijven de traditionele media – met hun eigen socialemediakanalen – toch de belangrijkste influencers.
Welke 3 quick wins vallen er te halen?
Persklare verhalen • Onderhoud je mediarelaties, stel persklare verhalen op en bied exclusiviteit (eventueel gespreid over tv, radio en print). Een persklaar verhaal komt tegemoet aan de tijdsdruk (en soms luiheid) van journalisten. Vergeet geen visuals: zonder beeldmateriaal maakt je bericht weinig kans. Deze aanpak vereist veel werk. Het is niet voor niets dat elke organisatie tegenwoordig een team heeft dat fulltime met communicatie bezig is.
Spirituele identiteit als kracht • In de verslaggeving over de kerk lees ik zelden iets over de rijke spirituele identiteit van het christelijk geloof. Nochtans vermoed ik daar bij het publiek wel degelijk vraag naar. Wacht niet tot journalisten zelf naar ‘de kerk’ toekomen om haar frisse en tegelijk eeuwenoude wijsheid te horen. Als ze die al bij de kerk zoeken, hebben ze maar één adres: Rik Torfs.
Ken de medialogica • Stap dus met je ideeën zelf naar de media. Belangrijk daarbij is wel dat je de medialogica kent en enigszins toepast, maar die staat vaak haaks op de christelijke (de eerste leeft van polarisering, de tweede van verbinding). Hier is een volgehouden zoektocht nodig naar wat echt werkt.
