Handelen als herders in Afrikaanse Kerk

Deze bijeenkomst begon in aanwezigheid van kardinaal Fridolin Ambongo Besungu, aartsbisschop van Kinshasa (DRC) en voorzitter van SECAM, evenals Justin Nsengiyumva, de premier van Rwanda die Paul Kagame, president van Rwanda, vertegenwoordigde. Er waren ook o.a. 13 kardinalen, 85 bisschoppen, 72 priesters en tientallen religieuzen en leken aanwezigen. Afgevaardigden vanuit onder contreien, waaronder ook Théogène Havugimana, directeur van Missio België, werden gevraagd om de vooruitgang te beoordelen die is geboekt sinds de vorige vergadering, die in 2022 in Accra, Ghana werd gehouden.

Langetermijnvisie

De belangrijkste punten op de agenda zijn o.a. de presentatie van het langetermijnvisiedocument van SECAM voor de periode 2025-2050, opgebouwd rond 12 fundamentele pijlers zoals evangelisatie, gezinsleiderschap, betrokkenheid van jongeren, zorg voor creatie, digitale missie en politieke verantwoording, een pastorale reflectie over het begeleiden van katholieken in complexe culturele realiteiten, waaronder polygame verbintenissen, discussies over rechtvaardigheid, vrede, interreligieuze dialoog en klimaatverandering. De Vergadering zal ook het Strategisch Driejarenplan (2025-2028) presenteren en zal beginnen met de vernieuwing van de kantoren van SECAM. Het is de eerste keer sinds 2013, toen het werd gehouden in de Democratische Republiek Congo, dat de plenaire vergadering van SECAM plaatsvindt in een staat van de Grote Meren, een regio die al tientallen jaren wordt geteisterd door oorlog en instabiliteit.

Volgens de Congolese kardinaal Ambongo, eveneens voorzitter van SECAM is er een "dringende behoefte aan vrede, verzoening, gerechtigheid en welzijn voor Afrikanen". Hij zei voorafgaand het symposium het volgende aan Vatican News: "Vandaag de dag worden veel delen van Afrika geconfronteerd met politieke en veiligheidsinstabiliteit, gekenmerkt door staatsgrepen, conflicten, terrorisme, spanningen en geweld, waardoor duizenden doden en ontheemden in zeer precaire omstandigheden verkeren." De kardinaal wijst o.a. ook op "de trieste realiteit van het terrorisme in de Sahel, de oorlog in het oosten van de Democratische Republiek Congo en de conflicten in Soedan en Zuid-Soedan."

Herders van hoop zijn

Deze situaties storten het Afrikaanse continent in "wijdverbreid menselijk lijden". Zo willen de Afrikaanse bisschoppen "een reden tot hoop geven aan dit lijdende volk dat het risico loopt in wanhoop weg te zinken". "Als we herders zijn in de huidige context van Afrika, moeten we in wezen een geloofwaardige getuige zijn van hoop, verzoening, vrede en ontwikkeling voor dit lijdende volk", benadrukte de SECAM-voorzitter. De kardinaal hoopt dat zij, geleid door de heilige Geest, in staat zullen zijn een gemeenschappelijke langetermijnvisie uit te werken die als leidraad kan dienen voor hun handelen als herders in de Afrikaanse Kerk en samenleving. "Als zodanig is het Afrikaanse episcopaat van plan meer te werken om zijn steentje bij te dragen aan de sociaal-politieke uitdagingen waarmee ons continent wordt geconfronteerd", zei hij.

Vervolgens keek hij even door de bril van Missio België naar de Kerk in Afrika: “Als Missio België slaan we bruggen tussen de kerkelijke gemeenschappen in België en deze over de hele wereld. We richten ons op het bevorderen van begrip, samenwerking en gemeenschappelijke doelen. Dit omvat het creëren van mogelijkheden voor interactie, actief luisteren en solidariteit door middel van gezamenlijke projecten, educatieve programma's en gemeenschapsevenementen die actieve deelname van onze beide gemeenschappen aanmoedigen.”

En Havugimana vervolgt: “De bijdrage van Afrikaanse missionarissen binnen en buiten Afrika, bijvoorbeeld in Europa en Noord-Amerika, spreekt voor zich. Het is tijd voor de Kerk in Afrika om trots te zijn op zo'n grote bijdrage aan de rest van de universele Kerk, om over te gaan van de eigen toewijding naar een missionaire Kerk ad intra en ad extra, en om het klassieke begrip van missio ad gentes opnieuw vorm te geven.”

Zonder zending geen Kerk

“De missionaire opdracht van de Kerk in Afrika staat voor vele uitdagingen, gaande van gezondheids- en veiligheidskwesties tot culturele, religieuze en politieke complexiteit”, zo stipt de directeur van Missio België aan. “Het vermogen om zich aan te passen en oplossingen te vinden voor deze uitdagingen, en om duurzame relaties op te bouwen met lokale gemeenschappen is essentieel voor het slagen van de Kerk in Afrika in haar missie. Dit is waar Missio België zich voortdurend inzet om een handje te helpen.”

Hij verduidelijkt dit door te stellen dat er geen Kerk kan zijn zonder zending en citeert hierbij kardinaal Stanislaw Rylko, de voormalige voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Leken in de jaren 2000, die benadrukte: "Evangelisatie is verre van een privéaangelegenheid: het gaat om alle christenen die geroepen zijn om verantwoordelijkheid te nemen in het leven en de zending van de Kerk en om Christus te verkondigen." Missio ziet haar engagement in deze lijn. Rekening houdend met de behoeften van de particuliere Kerken en het gebod van Christus om elkaar te steunen, blijven gebed en solidariteit de kern van ons engagement.

En hij besluit: “Deze zending van Christus waaraan wij deelnemen, is technisch gezien geen missie die moet worden volbracht, maar eerder een missie die hand in hand moet worden beleefd en, dankzij initiatieven zoals dit symposium, een missie die moet worden doorgegeven aan de toekomstige generaties. Moge de heilige Geest ons allen op het pad van zijn zending houden en onze christelijke hoop versterken.”

Tom Heylen, coördinator Missio in Vlaanderen

Lees hier de volledige toespraak van Théogène Havugimana tijdens SECAM 2025