Voor het expert seminar 'From Ideology to Social Discernment' nodigde professor Ellen Van Stichel, directeur van het Centre for Catholic Social Thought (ccst), collega-professoren wereldwijd uit om hun expertise in te brengen. Het NRV-team had het voorrecht om van op de eerste rij te mogen proeven van hun rijke inzichten. We laten Lisa Cahill, professor theologie aan de universiteit van Boston, aan het woord over de uitdagingen van gender-rechtvaardigheid.
Lisa Cahill legt de vinger op de wonde en focust op genderongelijkheid. Voor haar is de ongelijkwaardige behandeling van vrouwen, zowel in de kerk als in de samenleving, historisch de grootste en langstdurende vorm van discriminatie en geweld. Ondanks vele sociale acties en hoop, blijft de geschiedenis zich herhalen: geweld, oorlog, seksueel misbruik,… Ook binnenkerkelijk, ondanks erkenning en oprichting van verschillende commissies, blijft de onderwaardering van vrouwen volgens haar voortduren.
Mannelijk denken overheerst
Volgens Cahill wordt de identiteit van vrouwen nog altijd te veel bepaald en beschreven vanuit hoofdzakelijk mannelijke termen en patriarchaal denken. Wat paus Franciscus aanhaalt voor de wereldwijde samenleving, geldt evenzeer voor de Kerk als instituut: “Net zo goed is de organisatie van de samenlevingen wereldwijd nog lang niet toe aan een duidelijke stelling over gelijkwaardigheid van vrouwen en identieke rechten als de mannen. We zeggen het ene met woorden, maar onze beslissingen en de realiteit vertellen een heel ander verhaal”, aldus paus Franciscus in de encycliek Fratelli Tutti (23).
Vrouwen vormen de meerderheid van de geëngageerde gelovigen. Toch blijven voor Cahill vrouwen ondergewaardeerd en te weinig erkend in kerkelijke kringen. Als ze met de bril van gendergelijkheid de encycliek Laudato Si’ leest, kan ze heel wat kritische vragen en bedenkingen stellen.
Bevestigen termen als “moeder aarde” niet bepaalde stereotypen over man-vrouw? Vrouwen krijgen zo het beeld opgeplakt als zijnde kwetsbaar voor uitbuiting en onmachtig om op te komen voor zichzelf of zichzelf te verdedigen.
Het levenswerk van vele vrouwen die strijden voor politieke verandering, en de essentiële rol van vrouwen in de wereldwijde beweging voor klimaatrechtvaardigheid komen bijvoorbeeld niet aan bod.
Cahill staat in haar bijdrage verder stil bij de voortschrijdende ontkerkelijking van wat in de jaren 1970-1990 als vanzelfsprekend katholieke bewegingen en organisaties waren. Ze ziet het als een historische vergissing van de kerk om deze bewegingen te weinig te erkennen en de band met het middenveld los te laten. De kerk toont zich te conservatief, met te weinig openheid voor diversiteit. Vandaag, anno 2023, hebben vele van deze bewegingen hun namen aangepast (en de c of k geschrapt). Zo verliest de kerk de band met de kritische, maar voedende basis.
Taal is nooit neutraal
Wat mij treft, is ook hoe Cahill het belang van taal en woordgebruik onderstreept: let op dat een term of woord niet voor de een of ander uitsluitend werkt. Denk een termen als “vrouwenclub”, radicaal feminisme, “Chinese vrijwilliger”,…
Voor woordkeuze en taalgebruik aandacht hebben is ook een vorm van dekoloniseren.
Over de auteur
Lisa Cahill is professor theologie aan de universiteit van Boston (Verenigde Staten) waar ze de leerstoel bekleedt van J. Donald Monan sj. Ze is auteur van verschillende boeken (zie bijvoorbeeld Global Justice, Christology and Christian Ethics, Cambridge University Press, 2013), redactielid van verschillende tijdschriften (Journal of Religious Ethics, British Journal Theology, The Indian Catholic Journal Asian Horizons, het internationaal tijdschrift Concilium en lid van het onderzoekscentrum Public Religion Research Institute). Lisa Cahill is tevens oud-voorzitter van zowel de Catholic Theological Society of America, als van de Society of Christian Ethics.
In de Jaren 1980 raakte ze bekend met studies over gender en seksuele ethiek. Vandaag heeft ze haar onderzoeksfocus verbreed naar morele vraagstukken, de dynamiek van wereldwijde sociale bewegingen en de spanning tussen theologische principes en de huidige samenleving.
Andere bijdragen aan het expert seminar
Klik hier voor het overzicht van de bijdragen uit het 'expert seminar'.
