Inclusie lijkt vandaag het codewoord, maar is voor mensen met een zeer ernstige beperking niet altijd een haalbare kaart. Tertio 1.148 van 9/02/’22 brengt de diversiteit van mensen met een beperking in beeld, van mensen die meedraaien op de arbeidsmarkt en sterk vertegenwoordigd zijn in het ondernemerschap, tot mensen met een zware meervoudige beperking. Ook voor hen blijven er manieren om de connectie met de maatschappij te maken.
Uit het onderzoek van Eline Jammaers (UHasselt) blijkt dat er nog heel wat vooroordelen zijn tegenover personen met een beperking in de arbeidssfeer. De angst voor de kosten of moeite zorgt ervoor dat ze moeilijker aan een job geraken. Maar ook als ze daar wel in slagen, ervaren ze hindernissen. “Bepaalde organisatieculturen ontmoedigen informeel hulp vragen aan collega’s of het vragen van redelijke aanpassingen. Dat zorgt voor dagelijkse ongemakken en wellicht voor suboptimale productiviteit.” Daarnaast hebben veronderstellen sommige leidinggevenden dat ze geen interesse hebben in doorgroei. “Door die assumptie worden ze niet klaargestoomd voor de hoogste functies. Kritische feedback wordt minder of niet gegeven. Dat helpt niet om carrière te maken, want zo kan je je niet verbeteren.” Uit recent onderzoek van Jammaers blijkt dat de uitdagingen die mensen met een beperking ervaren bij arbeid in loondienst ervoor zorgen dat velen onder hen de weg vinden naar het ondernemerschap. “Er is een oververtegenwoordiging van personen met een beperking binnen ondernemerschap”, stelt de organisatiedeskundige.
Geen eiland
VZW De Maanwandelaars zet sterk in op inclusie door activiteiten en begeleid werk te organiseren voor mensen met een mentale beperking. Ze willen hen zoveel mogelijk stimuleren tot zelfstandigheid in de maatschappij. Corona bemoeilijkt die initiatieven. Door de pandemie staan de verbindingen met sociale en vrijwilligersorganisaties on hold en raakt de organisatie meer op zichzelf teruggeplooid. “Doordat we inclusiever werken, is er meer samenwerking met de brede maatschappij en maken we deel uit van veel initiatieven die op vrijwilligers draaien. Onze organisatie probeert terug naar een soort normaal te gaan, maar de samenleving is nog niet normaal. Corona heeft ervoor gezorgd dat we weer stappen achteruit zetten naar dat eiland dat we zoveel jaren geleden waren. Maar we zijn geen eiland”, stelt orthopedagoog Eline Goris.
Afgesloten domein
De West-Vlaamse organisatie VZW UNIE-K ziet voor haar doelpubliek de grenzen van inclusie. Ook kleinschalig wonen is voor hen geen haalbare kaart. Regioverantwoordelijke in Brugge en toekomstig directeur zorg Evelyn De Baere ziet net voordelen van een grote organisatie te zijn die op veel expertise kan terugvallen. “Je ziet de laatste jaren een enorme tendens naar de-institutionaliseren: de zorg moet weg van de instituten. Voor veel mensen is dat een mooie evolutie, maar wij zien dagdagelijks dat het voor een grote groep niet kan. Voor iemand met zware gedragsproblemen die hele dagen roept en zware automutilatie vertoont, heb je een specifieke aanpak nodig. Dat lukt niet in een rijhuis. Dat bevordert hun kwaliteit van leven niet, wel in tegendeel. Dat we een afgesloten domein zijn, biedt net mogelijkheden. Mensen die in een andere organisatie zonder de aangepaste expertise heel de tijd op hun kamer opgesloten moeten zitten, kunnen bij ons vrij rondlopen. Sommige mensen zien alleen het hek en de beperkingen, maar als je iets langer blijft en bereid bent om echt te kijken, dan zie je dat het kansen geeft.”
Abonneer of vraag een proefnummer via www.tertio.be
