Op Valentijnsdag geven veel mensen de ander een roos, chocola, een kus of een tekening. Iets liefs om uit te drukken: jij bent waardevol voor mij. En ik heb dit gebaar voor jou over. Even een speciaal moment of een bijzondere handeling. Ik steek mijn tijd en energie in jou.
Tijdens de zesenveertig dagen op weg naar Pasen - ja, veertig dagen vasten en de zes zondagen - kan dat ook een goede focus zijn. Wat kun je en wil je geven aan de God die bron is van alle liefde, alle leven? Welk speciaal gebaar maak jij om aan die verbondenheid uitdrukking te geven? In de vastendagen, buiten de 'vrije' zondagen om, hebben die gebaren vaak te maken met eerlijk leven en terug naar de kern gaan. Dus niet de commercie, maar genoeg hebben aan dat wat een basis in het leven vormt: heb God lief en de naaste als jezelf. De liefde dus centraal!
Vasten is ... jezelf leeg maken om ruimte te scheppen
Tijdens de Veertigdagentijd, die volgende week begint op Aswoensdag, proberen we de essentie van het leven op het spoor te komen. Door heel bewust te onthechten, gaan we op zoek naar wat er in relatie tot onszelf, anderen en God écht toe doet. Vasten is dan ook een periode van zelfonderzoek: Wat moet er zeker bijgehouden worden in mijn leven? Welke zaken gooi ik beter overboord?
Deze 'opruimactie' kan op verschillende manieren gebeuren. Sommigen kiezen ervoor om tijdens de vasten letterlijk te onthechten door minder (vlees) te eten. Anderen staan eerder heel bewust stil bij het leven doorheen meditatie en/of gebed en de reflectie die hieruit voortvloeit. Door naar binnen te keren, ontdekken we wat er allemaal speelt en kunnen we onderscheiden wat ons te doen staat in het leven!
In de christelijke traditie zijn verschillende belevingsvormen van vasten te ontdekken. Deze tonen verschillende perspectieven op het vasten, die steeds wezenlijk met elkaar verbonden zijn. Er zijn drie mogelijke benaderingen: wettisch, ascetisch en religieus-moreel. Deze drie onthullen steeds iets van het wezen van vasten, op een verschillende manier, maar steeds ook wezenlijk met elkaar verbonden daar het steeds om hetzelfde vasten gaat.
Het wettische aspect
In de wettische benadering kunnen we onderscheid maken tussen onthouding en vasten. Onthouding staat voor het zich onthouden van bepaald voedsel of drank. Deze onthouding wordt geregeld via een verzameling van geboden, verboden en wetteksten. En dat op specifiek hiervoor vastgelegde tijden.
Onthouding
De wortels van de onthoudingswetten bevinden zich in het Oude Testament. In het tweede scheppingsverhaal geeft God aan de mens het verbod om te eten van de vruchten van de boom van de kennis van goed en kwaad. Dit is de symbolische uitdrukking dat er een grens is aan de vrijheid van de mens. Toch negeert de mens dit verbod en eet van de boom. De mens probeert de plaats van God in te nemen. Theologen noemen dit hoogmoed. De mens probeert volgens de Bijbel deze grens voortdurend te doorbreken. Denk maar aan Kaïn die Abel vermoordt of aan de mens die de hemel tracht te bestormen in het verhaal van de toren van Babel. Daarom wil God na de zondvloed duidelijker afspraken maken. Noah krijgt de toestemming om alles wat beweegt op aarde te eten, tenzij vlees waarin nog bloed zit. In Leviticus wordt dit voedselgebod meer technisch uitgewerkt. Dit vindt vandaag zijn neerslag in het joodse onderscheid tussen koosjer en niet-koosjer eten.
