Het laat me niet los, de schreeuw van mensen zoals jij en ik in het Midden-Oosten, in Gaza, in Syrië, … en waar ook ter wereld. Als ik ’s morgens de krant opensla, verslik ik me bij de oorlogstaal die zonder schaamte in de mond wordt genomen. Zoveel gruwelijk geweld en uitzichtloos lijden in de wereld terwijl het leven van elke dag hier schijnbaar onberoerd voortkabbelt.
Eigenlijk wil ik het ook niet loslaten.
Dit jaar herdenken we met de franciscaanse familie de stigmata van Franciscus van Assisi. Op de berg La Verna kreeg hij na een visioen met een gekruisigde Serafijn de wondtekenen van Christus in zijn handen en zijde gedrukt. Het was een thema dat ik eerder wat uit de weg ging, niet goed wetend wat ik ermee moest. Tot me rond Pasen iets helder begon te worden.
Bezinnend op het Paasmysterie ging het me meer dan anders door merg en been hoe weerloos Jezus in de greep was van de machten van het kwaad. Zoveel mensen die niets liever wilden dan Hem te vernederen en voorgoed te doen vallen, een onschuldig mens! Het is herkenbaar. In het oorlogsgeweld van vandaag gebeurt het elke dag opnieuw.
Mijn God, waarom hebt U mij in de steek gelaten?, is de schreeuw van velen.
Geraakt door de bloedende wonden van onze tijd moet ik denken aan de apostel Tomas, die met zijn vinger zelf de wonden van Christus wilde voelden. Hij keek er niet van weg, zoals de Tsjechische theoloog Tomás Halík beschrijft, maar hij wilde zelf de duisternis aanraken, de kreet van complete Godverlatenheid die Jezus op het kruis slaakte. “Mijn Heer, mijn God”, roept hij dan plots uit. Te midden van de open wonden, ziet hij hoe God juist daar aanwezig is. Zelfs in het gevoel van Godverlatenheid, in het niets, is Hij te vinden. Als we maar naar Hem blijven zoeken en vragen.
De wonde is de plaats waar het Licht binnenkomt.
Dat schreef de islamitische mysticus Rumi en later hernam ook Leonard Cohen deze woorden. Juist te midden van het lijden toont God zich als de mede-levende, de mede-voelende en de mede-lijdende. Juist de kruiswonden tonen ons dat God ten diepste aanwezig is als de absurditeit en het geweld van deze wereld ons verwonden. Als we ons niet laten raken door de wonden van de wereld, kunnen we God niet zien.
Franciscus van Assisi liet zich ten diepste raken door het lijden van Christus én door het lijden van zijn tijd, denk aan zijn allesbepalende ontmoeting met de melaatse. Hij liep niet (meer) van het lijden weg. Juist het lijden van de melaatse zette hem op weg naar God én naar élke medemens, elk medeschepsel bij wie hij broederlijk aanwezig wilde zijn.
En God bekrachtigde zijn weg met de stigmata, als eretekens om aan wereld te laten zien hoezeer Franciscus op Christus leek. Franciscus verborg ze waar hij maar kon, omdat hijzelf niet als een heilige vereerd wilde worden. Zo zou hij immers de aandacht afleiden van God zelf.
Misschien kunnen onze verwondingen ook openingen worden. Openingen waarlangs God zelf ons leven binnenwandelt. Juist daar waar wij gewond zijn keert Hij zich naar ons toe om ons in Hem een nieuw leven, een nieuw perspectief te geven.
- Begin juni reist TAU met een kleine groep richting La Verna om ons samen te verdiepen in de betekenis van deze bijzondere ervaring van Franciscus. Lees hier meer.
