Heilige Jozef, bruidegom van de H. Maagd Maria | Kerknet
Overslaan en naar de inhoud gaan

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
kerknet
  • Hulp
  • Startpagina portaal
  • Mijn parochie
  • Aanmelden of registreren
Menu
  • Startpagina
  • Kerk
  • Vieringen
  • Shop
  • Zoeken

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

  • Startpagina
  • Contacten
  • Zoeken
  • Meer
    • Zoeken
    • Archief Begrafenis Centraal Kerkbestuur (CKB) Communie aan huis Contact Doopsel Eerste communie Huwelijk, dankviering, jubileum Inspirelli Lier Kerkraad Onderwijs Parochieblad Kerk & leven Parochiegeschiedenis Parochiesecretariaat Parochiezaal Plaatselijke kerngroep (PKG) Preek van de week Team van de pastorale eenheid Toerismepastoraat Verenigingen Vieringen Vormsel Werkgroepen Ziekenzalving
De slapende Jozef in de werkkamer van paus Franciscus

Heilige Jozef, bruidegom van de H. Maagd Maria

icon-icon-artikel
Gepubliceerd op vrijdag 21 maart 2025 - 14:57
Afdrukken
Woensdag 19 maart

We onderbreken even de veertigdaagse vastentijd om een hoogfeest te vieren. Want op woensdag 19 maart viert de Kerk de heilige Jozef, bruidegom van Maria. Een man die altijd wat op de achtergrond staat, zeker op kersttaferelen staat hij meestal wat achterin. Op kersticonen zit hij meestal een beetje apart, nadenkend ‘wat overkomt mij toch?’ Bij ons thuis werd hij wel gevierd, want 19 maart is het vaderdag. Anders dus dan de ‘commerciële’ vaderdag die gevierd wordt in juni. Maar wie was Jozef nu eigenlijk?

Icoon van de H. Jozef met Kind

Afstamming
In de evangeliën volgens Matteüs en Lucas staan onderling afwijkende stambomen van Jezus. Volgens Matteüs was Jozef een zoon van Jakob (Mt. 1, 16), volgens Lucas was hij een zoon van Eli (Lc. 3, 23). Deze stambomen zijn historisch gezien problematisch. Die stambomen in Matteüs en Lucas waren bedoeld om aan te tonen dat David, via Jozef, een verre voorvader van Jezus was. In de laatste twee eeuwen voorafgaande aan het ontstaan van het christendom ontstond namelijk de overtuiging dat de beloofde Messias een afstammeling van koning David zou zijn. De afstamming van Jezus als nakomeling van David komt al voor in de vroegste christelijke geschriften (zie bijv. Rom. 1, 3). Volgens sommigen kan het verschil tussen de stambomen in Matteüs en Lucas verklaard worden door een leviraatshuwelijk. Ook Maria, de moeder van Jezus, zou volgens een traditie een nakomeling van David zijn.

Vader van Jezus
Volgens Matteüs en Lucas was Jozef verloofd met Maria, die zwanger werd zonder gemeenschap met haar verloofde te hebben gehad. Jozef ‘wilde haar niet in opspraak brengen en dacht erover haar in het geheim te verstoten’. In een droom verscheen echter de engel van de Heer die Jozef vertelde dat Maria zwanger was door de Heilige Geest. Jozef kon gerust met Maria trouwen, hetgeen hij deed (Mt. 1, 18-25). Volgens Lucas woonde Jozef in Nazareth en reisde hij in verband met een volkstelling met Maria naar Bethlehem ‘om zich te laten inschrijven’. Toen zij in Bethlehem waren aangekomen, begon de bevalling en werd Jezus daar geboren (Lc. 2, 1-7).

Vlucht naar Egypte
Matteüs beschrijft hoe na Jezus’ geboorte wijzen uit het oosten zochten naar de pasgeboren ‘koning van de Joden’. Herodes hoorde hiervan en gaf zijn soldaten bevel om naar Bethlehem te gaan en alle jongetjes tot twee jaar oud te doden (de kindermoord van Bethlehem - Mt. 2, 16-18). Een engel verscheen echter in een droom aan Jozef en droeg hem op om samen met Jezus en Maria naar Egypte te vluchten (Mt. 2, 13). Volgens hetzelfde verhaal kreeg Jozef na een tijd van een engel het bericht dat Herodes was gestorven. Jozef achtte het echter niet veilig om terug te keren naar Judea omdat de gewelddadige Herodes Archelaüs de nieuwe koning van Judea was. Daarom weken ze, na een aanwijzing in een droom, uit naar Nazareth in Galilea (Mt. 2, 19-23).

Een engel verschijnt aan Jozef in een droom

Overige kinderen
Volgens sommige bronnen hadden Jozef en Maria meerdere kinderen, de 'broers en zussen van Jezus' (Mt. 13, 55-56). Het evangelie volgens Marcus noemt vier broers bij name: Jakobus, Joses, Simon en Judas (Mc. 6, 3).

Volgens de traditie van de Rooms-Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk moet ‘broers en zussen van Jezus’ niet letterlijk worden genomen. De katholieke kerk heeft het dogma aanvaard dat Maria altijd maagd is gebleven en interpreteert het woord ‘broer’ als ‘neef’ of ‘verwante’, omdat het Griekse woord ook op een algemenere (familie)band kan duiden, zoals ‘met een gemeenschappelijke voorouder’ of ‘volksgenoot’.

Een andere theorie is dat de term halfbroers en halfzussen aanduidt. Ook bij deze hypotheses zijn er twee varianten:

  • Een eerste mogelijkheid is dat Jozef vroeg gestorven is en dat Maria als weduwe wettelijk verplicht was om met de oudste nog vrije broer van haar man te trouwen. De broers en zussen die vernoemd worden, zouden dan uit de relatie tussen Maria en de broer van Jozef verwekt zijn.
  • Een tweede mogelijkheid wordt in de apocriefe geschriften aangetroffen, zoals in De geschiedenis van Jozef de timmerman. Hierin wordt vermeld dat Jozef een weduwnaar was. De genoemde broers en zussen van Jezus zouden kinderen zijn uit het eerdere huwelijk van Jozef.

Laatste vermelding
De laatste keer dat Jozef wordt genoemd in de Bijbel is toen Jezus twaalf jaar oud was (Lc. 2, 41-51). Tijdens Jezus’ verdere optreden wordt Jozef niet genoemd, behalve om Jezus aan te duiden als Jozefs zoon (Joh. 1, 45; 6, 42). Maria was aanwezig toen Jezus werd gekruisigd. Toen Jezus haar zag staan naast ‘de leerling van wie hij veel hield’, verklaarde hij hen moeder en zoon. Vanaf dat moment nam deze leerling Maria in huis (Joh. 19, 25-27). Mede om deze passage wordt verondersteld dat Jozef toen al overleden was. De kerkvader Hiëronymus stelde dat Jozef al voor de doop van Jezus was gestorven, apocriefe geschriften houden het op voor de kruisiging van Jezus, in het bijzijn van Jezus.

Naamdagen, patroon- en beschermheilige
Het feest van Sint-Jozef wordt gevierd op 19 maart (Jozef als bruidegom van de Heilige Maagd Maria). Als 19 maart in de Goede Week of op Palmzondag valt, wordt het hoogfeest van Sint-Jozef verplaatst naar de zaterdag voor Palmzondag. Als 19 maart op een zondag in de veertigdagentijd valt, wordt de viering verplaatst naar maandag 20 maart.

Jozef is de patroonheilige van de timmerlieden en arbeiders in het algemeen en werd in latere tradities ook wel Sint-Jozef Werkman genoemd. Sinds 1955 wordt op 1 mei een facultatieve gedachtenis van Sint-Jozef als arbeider gevierd. Verder is hij patroonheilige van België en Canada en wordt hij aangeroepen als patroon van maagden, religieuze communiteiten, echtgenoten, het huisgezin en van stervenden.

Paus Pius IX heeft Jozef in 1870 – met het decreet Quemadmodum Deus – uitgeroepen tot beschermer van de Kerk. Paus Johannes XXIII heeft hem beschermheer van het Tweede Vaticaans Concilie gemaakt.

Ook paus Franciscus maakte in zijn apostolische brief Patris Corde het jaar 2021 tot een bijzonder Jozefsjaar. Bijzonder ook bij onze huidige paus is dat hij op zijn slaapkamer en op zijn bureel een beeldje heeft van een slapende Jozef. Zijn zorgen en problemen schrijft hij op briefjes die hij dan onder die slapende Jozef legt en zo kan onze paus zorgeloos slapen.

De slapende Jozef in de werkkamer van paus Franciscus

Slotbedenking
Het evangelie tekent Jozef met zijn koninklijke afkomst, als een rechtvaardig mens, trouw, toegewijd en gewetensvol ten opzichte van Maria zijn bruid en met grote zorg vervuld voor het kind Jezus. Na de vlucht naar Egypte vestigt het gezin zich in Nazareth, waar Jozef werkzaam was als timmerman (Mt. 13, 55) wat wijst op een eenvoudige levensstaat ondanks zijn afkomst.

Wat wij over hem weten, vinden we sober vermeld in Matteüs 1 en 2 waar het gezichtspunt van Jozef sterk naar voren komt en de leiding die hij ontvangt in de droom, terwijl de berichtgeving in Lucas 1 en 2 het gezichtspunt en de ervaringen van Maria weergeeft. Na die beginjaren vernemen we niets meer van Jozef, die bij het openbaar optreden van Jezus waarschijnlijk al was overleden.

In het proto-evangelie van Jakobus, een apocrief geschrift dat handelt over de kindsheid van Jezus, vinden we de voorstelling dat Jozef reeds een oude man was toen hij zich verloofde met Maria. Dit lijkt echter nogal onwaarschijnlijk gezien de opdracht die hij krijgt van Godswege om te zorgen voor Maria en het kind Jezus (Mt. 2, 19-23).

Daarmee heeft Jozef een plaats gekregen in de heilsgeschiedenis als pleegvader en behoeder van het heilige dat in Maria is verwekt, Gods Zoon.

Jan Verheyen, pastoor

Gepubliceerd door

Pastorale Eenheid H. Gummarus & Z. Beatrijs Lier

Meer

Artikel

Deel dit artikel

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel via e-mail

Lees meer

Hoe ondersteun je dementerenden? © Freepik
Lees meer

Ethiek van euthanasie bij vergevorderde dementie

icon-icon-evenement
Belgische jongeren - WJD Portugal 2023 © Don Bosco
readmore

Jaarrapport van de katholieke Kerk in België 2024

icon-icon-persbericht
Een gedeelde missie voor alle gedoopten
readmore

Gebedsintentie paus oktober 2024: voor een gedeelde missie

icon-icon-inspiratie

Recent bezocht

Bekijk je recent bezochte microsites, auteurs en thema's
© 2025 Kerk en Media vzw
Vacatures
Contact
Voorwaarden
YouTube
Twitter
Facebook