Weldra is het driekoningen. Waarschijnlijk zullen groepjes kinderen verkleed langsgekomen zijn, die voorzien van een ster, van deur tot deur trokken om leuke liedjes te zingen en centjes of snoepjes te verzamelen. Maar waar komt die gewoonte vandaan en wie waren de drie koningen? We vonden het de moeite waard om dit eventjes op te zoeken en uit te pluizen. In het evangelie spreekt Matteus over ‘wijzen uit het oosten’ (Mt 2, 1-12) die op zoek waren naar de ‘koning der Joden’. Matteus is de enige die dit feit vermeldt, geen sprake van koningen, geen woord over de datum, ook niet over het aantal en zeker niets over hun namen of geschenken. Wij vieren Driekoningen op 6 januari en noemen dit het feest van de epifanie of openbaring, waarmee de bekendmaking van Christus aan de wereld wordt gevierd. Dat de wijzen uit het verhaal in de loop der eeuwen koningen geworden zijn, kan verklaard worden door een interpretatie uit oude Bijbelteksten, waar voorspeld wordt dat koningen, uit verschillende landen, offers zullen aanbrengen voor de Messias. Hun namen kregen ze pas later: ze vertegenwoordigen de drie mensenrassen en de verschillende leeftijdsfases. De Europese, oude koning Melchior, de Afrikaanse, jonge koning Caspar en de Aziatische koning Balthasar danken hun namen aan een Grieks verhaal uit de 5de eeuw. Op deze wijze wordt benadrukt dat Jezus ter wereld is gekomen voor alle mensen, van welke leeftijd of van welk ras ook. De geschenken die de koningen meebrengen, moeten vooral symbolisch worden bekeken. De eerste wijze geeft goud, een vorstelijk geschenk. Het goud staat voor het materiële, zonder geld kunnen we immers niet leven. Het tweede geschenk dat de wijzen hadden meegenomen was wierook. In de tijd van Jezus werd er in de tempel iedere dag wierook gebruikt. Wij kennen ook de wierookstokjes die lekker ruiken. De rook van de wierook kringelt omhoog, naar de hemel, naar God. Dat verklaart de diepere betekenis van wierook: in een goede reuk staan, in de smaak vallen, vertrouwen uitstralen: een goddelijk geschenk. Er is dan nog het derde geschenk: mirre. Mirre wordt gebruikt in olie. Vroeger werden koningen gezalfd met olie. Ook profeten werden gezalfd. Zo wordt de verheerlijking van Jezus aangetoond, de voorspelling dat Hij een groot profeet zal worden. Deze drie geschenken horen bij elkaar: genieten, vertrouwen en leven als een goed en wijs mens. Driekoningen zingen is ontstaan als een bedelfeest. Net als bij Sint-Maarten en Nieuwjaar mochten arme mensen in de koude wintermaanden langs de deuren gaan om te zingen en om voedsel te krijgen. Driekoningen was het laatste bedelfeest van de kersttijd. Later, vanaf de 19e eeuw werd deze traditie een kinderfeest. In sommige gezinnen wordt een koningstaart gebakken waarin een boon werd verstopt. Degene die de boon vindt, is koning voor één dag. Hier en daar zijn er nog traditionele folkloregroepen waar volwassenen van deur tot deur trekken, maar tegenwoordig zijn het vooral kinderen die op 6 januari Driekoningen zingen. Driekoningen valt 13 dagen na Kerstmis en met deze feestdag komt dan ook een einde aan de kerstperiode, de kerstboom kan het huis uit en het nieuwe jaar kan nu definitief van start gaan. Els Boeykens.
