“Eerst gemeenschap vormen, dan hervormen”

“De personalistische school heeft burgers geleerd hun maatschappelijke roeping te volgen”, stelt Dries Deweer (Tilburg University). “Die lessen over maatschappelijke verantwoordelijkheid en gemeenschapsvorming hebben nog volop actualiteitswaarde.”

“Ambitieus en zelfs radicaal.” Zo typeert universitair docent Dries Deweer het project van de Franse filosofen Emmanuel Mounier, Jacques Maritain en Paul Ricœur. “Deze bekende personalisten hebben een integrale visie op de mens ontwikkeld. Hun oproep om de uniciteit van elkeen te respecteren heeft niets vrijblijvends, net zo min als hun dwingende appel tot verbondenheid. Zelfontplooiing begint volgens hen met een stevige inbedding, binnen zowel gezinnen, verenigingen, als de bredere samenleving.”

“Volgens Ricoeur is het eveneens zaak een hechte gemeenschap te vormen vooraleer we instellingen hervormen”, vervolgt Deweer. “Hiertoe ontwikkelt hij een paradigma van de ‘vertaling’, waarmee uiteenlopende groepen eerst elkaars taal, literatuur en publieke debat ontdekken. In een tweede beweging wisselen betrokkenen herinneringen uit. Onze geschiedenis – zeker de Europese – staat bol van conflicten. Dergelijke spanningen vanuit het tegengestelde perspectief beschouwen, plaatst ze in een relativerend licht. Wat een aanloop vormt naar zijn derde kernpunt, zijnde vergeving. Zich in de ander inleven, leidt finaal tot deemoedig vergiffenis vragen. Een inspirerend voorbeeld daarvan vind ik voormalig bondskanselier Willy Brandt die in 1970 letterlijk een knieval gemaakt heeft in Warschau, omwille van Duitse oorlogsmisdaden tegen inwoners van het lokale getto.”