Niet levensverwachting, maar nood van patiënt richtinggevend

Het is een understatement te beweren dat zorg bij het levenseinde delicate materie is. De zorgpraktijk is veel complexer dan het drievoudig wettelijk kader dat in 2002 van kracht werd voor euthanasie, palliatieve zorg en patiëntenrechten. Paul Vanden Berghe, directeur van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen, schetst de evolutie van de voorbije vijftien jaar en bespeurt een kantelmoment in de levenseindezorg.

“Anders dan bij de goedkeuring van de euthanasiewet van onze Noorderburen het geval was, bestond er toen in België nog geen euthanasiepraktijk en was er aan de basis ook weinig vraag naar. De ethische arbeid die we daarvoor de voorbije vijftien jaar hebben verricht, is enorm. Als Federatie spreken we vandaag over ‘euthanasie ingebed in palliatieve zorg’.”

“We spreken niet graag over integrale levenseindezorg, want die term geeft onvoldoende gewicht aan het feit dat euthanasie nooit banaal is maar elke keer een transgressie blijft. Dat besef moet er altijd en onverminderd zijn. Het afgelegde ethisch parcours heeft tegelijk nochtans wel gemaakt dat palliatieve zorg vandaag ver meegaat in het denken rond euthanasie, als de weg van het minste kwaad. Ook in het ongeoorloofde is er nog ethiek.”

“Er is aan de basis een groeiende vraag naar ethische vorming en overleg, en ook de vierde pijler van de spiritueel-existentiële zorg krijgt nu echt aandacht, naast die van de fysieke, psychische en sociale zorg. We zijn oprecht en aangenaam verrast door het groot succes zowel van de documentaire Tot in den draai van Filip Loobuyck over dit thema als van onze opleidingen in spirituele en existentiële zorg die georganiseerd worden voor zorgverleners van uiteenlopende disciplines.”