Leven van wat langs de weg wordt gegeven

Spraakwaterval en spraakmakend hoogleraar publieke theologie Erik Borgman (Tilburg University) analyseert in Leven van wat komt uiteenlopende eigentijdse ontwikkelingen vanuit een gelovig (dubbel)perspectief. Met één oog op de overlevering en één op onze samenleving houdt hij een onderbouwd pleidooi voor overgave. “Velen willen hoop scheppen en zin geven, terwijl hoop of zinvolheid toch vooral een kwestie van genade lijkt.”

“Het valt mij op hoe medemensen nog nauwelijks vertrouwen hebben in de toekomst. Tijdens recepties of feestjes drijven bij gesprekspartners snel existentiële of emotionele problemen boven. Gebrokenheid is alomtegenwoordig”, vindt Borgman. “Daarom spreekt paus Franciscus’ beeld van de kerk als veldhospitaal mij erg aan. Uiteraard onderstreept hij daarmee hoe barmhartigheid belangrijker is dan oordelen en veroordelen. Maar Jorge Mario Bergoglio verwijst evenzeer naar het ‘slagveld’ buiten dat ‘hospitaal’. Want vergis u niet, onze wereld blijkt een onveilig oord waar gewonden en doden vallen. De dominante maakbaarheidsgedachte – met alle controlezucht van dien – vormt precies een reactie daartegen. Een zinloze overigens, want de alledaagse werkelijkheid is erg grillig en doorkruist de pogingen om haar te temmen. Hoe we dan uit de impasse raken? We dienen dringend de genade te herontdekken die we krijgen via anderen. In lezingen vergelijk ik zoiets met partnerrelaties. Binnen de intieme sfeer laten we ons graag positief verrassen. Algemener is dezelfde openheid zoek; we percipiëren de ander nog nauwelijks als iemand die ons mogelijk aangenaam verrast. Zo winnen wantrouwen en beheersingsdrang het van verbondenheid, waardoor het maatschappelijke klimaat verslechtert. Alle inspanningen om ten koste van alles het slechte te vermijden, verminderen de waarschijnlijkheid dat het eens zomaar echt goed gaat.”