Vertrouwen beter dan levenstestament

"Het is rustgevender te kunnen vertrouwen dat je naasten weten wat te doen zodra er belangrijke beslissingen te nemen zijn en je dat zelf niet meer kunt, dan strikte criteria vast te leggen in een levenstestament", legt academica Yvonne Denier uit in een vraaggesprek met Tertio over dementie.

Yvonne Denier is lid van het Interfacultair Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht van de Leuvense universiteit en van het netwerk van zorgorganisaties Zorgnet-Icuro. Ze is sinds jaar en dag actief rond het thema ethiek van de gezondheidszorg. Daarbij legt ze de nadruk op de warme opvang van dementerenden en de omkaderende organisationele en maatschappelijke structuren. Die maken voor haar van euthanasie op mensen met dementie een kwestie in de marge.

Denier stipt aan dat geriaters meermaals niet weten wat met een levenstestament aan te vatten. “Het rationeel bepalen dat je euthanasie wilt wanneer je als dementerende aan criteria voldoet of niet voldoet, is een moeilijke kwestie. Het is als het plannen van een reis; dat lukt aardig, maar er kunnen zich onverwachte omstandigheden voordoen waardoor je je plannen wijzigt. Stel dat je hebt verklaard euthanasie te willen wanneer je je kinderen en kleinkinderen niet langer herkent. Maar je bent bijvoorbeeld een vrolijke patiënt die veel zingt. Wat moet een geriater dan doen? De manier waarop mensen met Alzheimer je herkennen is heel subtiel. Het kan een blik zijn, een aanraking, een glimlach. Je krijgt daar heel moeilijk vat op. Een zorgzame samenleving die naam waardig, zegt aan mensen: we gaan er voor je zijn zelfs al zijn de omstandigheden heel moeilijk. We blijven reisgenoten. Dat is de beste stap. Er bestaat geen blauwdruk voor, maar we hebben veel inspirerende voorbeelden van warme zorg. Die moeten we maatschappelijk onder de aandacht brengen.”

Komen in het dossier over dementie voorts aan het woord: Chris Gastmans, hoogleraar Medische Ethiek en directeur van het Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht van de faculteit Geneeskunde van de Leuvense universiteit; Jan Steyaert (UAntwerpen), co-auteur van het boek Langer thuis met dementie. Tertio ging ook op bezoek in het woon- en zorgcentrum Sint-Eligius in Zeveneken bij Gent.