Het Goede Vrijdag-akkoord van 10 april 1998 moest een definitief einde maken aan de “Troubles”, de gewelddadige conflicten tussen republikeinse katholieken en Britsgezinde protestanten. Twintig jaar later blijken de geesten van het geweld nog rond te waren. En dreigt de Brexit roet in het eten te gooien. Tertio legt in het nummer van 4/4/’18 de heikele kwestie voor aan de Noord-Ierse kunstenares Rita Duffy.
“Twintig jaar na het Goede Vrijdag-akkoord betreur ik dat we niet meer bereikten”, geeft Duffy aan. “Ik ben ontgoocheld dat we ons in de situatie bevinden waarin we nu zijn. De Brexit is nogal complex. Het risico bestaat dat die al het goede werk ondermijnt dat de afgelopen twintig jaar gebeurd is. Waarom? Het meest soliede werk van na het akkoord gebeurde met Europese steun. Die leidde ertoe dat gemeenschappen als het ware aan elkaar gebreid werden langs de grens. Ik deed vorig jaar het project ‘Soften the Borders’, aan de brug tussen Blacklion in Ierland en Belcoo in Noord-Ierland. De jongste twintig jaar hebben velen relaties opgebouwd door dagelijks de brug in beide richtingen over te steken. Dat werkte zeer goed. Als de Brexit een ‘hard border’ betekent, gaan we twintig of dertig jaar terug in de tijd. Grenzen zijn moeilijke plekken waar soms onaangename dingen gebeuren.”
Achter die woorden schuilt een triest verleden. Tot 1998 was het praktisch onmogelijk de grens tussen Noord-Ierland en Ierland vlot over te steken. De vele – meestal Britse – militaire controleposten maakten dat onmogelijk. Het duurde trouwens nog tot 2005 vooraleer alle checkpoints waren opgedoekt. “Mijn ouders – beiden katholiek: vader uit het noorden, moeder uit het zuiden – werkten heel hard om ons naar school te laten gaan”, schetst Duffy. “Goed onderwijs was voor hen de enige manier om het systeem te verslaan. De ‘Troubles’ begonnen toen ik naar het secundair ging. Dat was nogal angstaanjagend en verwarrend. Omdat ik gevoelig en creatief ben, werd ‘visual art’ voor mij een manier om door die tijd te navigeren.”
Lees hier het volledige interview met Rita Duffy: http://bit.ly/2EfYzpl
Proefnummer en abonnement: www.tertio.be
