Het risico op een gouvernement des juges relativeert Françoise Tulkens (UCL) verregaand. Als gewezen rechter in Straatsburg stelt zij in Tertio nr. 966 van 16/8/’18 dat haar beroepsgroep democratische samenlevingen net behoedt voor een tirannie van de meerderheid. Indien toch van enig rechterlijk activisme sprake is, dan wel rond godsdienstvrijheid. “Juristen lijken in dergelijke dossiers – overigens niet gehinderd door veel theologische kennis – wat te zeker van hun zaak.”
“Velen zijn beducht voor een gouvernement des juges, waarbij rechters als het ware beleid voeren zonder democratische controle”, beseft Françoise Tulkens. “Ik kan die critici evenwel verzekeren: niemand aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM, nvdr) heeft enige ambitie de plaats van parlementariërs in te nemen. De positie van Straatsburg lijkt – mutatis mutandis – op die van ons Grondwettelijk Hof. Zoals dat laatste rechtscollege nagaat of democratisch gestemde wetten rijmen met de grondwet, maakt het EHRM een gelijkaardige oefening op basis van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM, nvdr). Of rechters wetten al dan niet genegen zijn, is eigenlijk irrelevant; ze toetsen die louter aan het Verdrag en oordelen nooit in abstracto, uitsluitend over concrete casussen.”
“Waarschijnlijk signaleert mensenrechtenspecialist Samuel Moyn (zie Tertio nr. 962-963 van 18/7, nvdr) van Yale University terecht dat sommigen door een zekere angst voor de islam partijdig zijn. Tot die conclusie kom ik eveneens wanneer het EHRM in een andere spraakmakende zaak, Refah Partisi tegen Turkije, concludeert dat de sharia radicaal in strijd is met de mensenrechten. Ik begrijp diegenen die zich afvragen waarop zoiets gebaseerd is. Weten rechters genoeg over de islam of staren ze zich blind op verontrustende passages? Dreigt een niet-christen op basis van gewelddadige of choquerende Bijbelfragmenten niet evenzeer een vernietigend oordeel te vellen over het christendom? Het verontrust mij dat juristen – overigens niet gehinderd door veel theologische kennis – wat te zeker van hun zaak lijken in dossiers rond godsdienstvrijheid. Misschien dreigen we daar nog het meest af te glijden naar een gouvernement des juges.”
Abonneer of vraag een gratis proefnummer op www.tertio.be
