“Echt pluralisme brengt beïnvloeding en uitwisseling”

Het is van kapitaal belang een onderscheid te maken tussen het model van antigodsdienstig secularisme en een ander, pluralistisch model van seculiere maatschappij. Dat meent Herman De Dijn, in een opiniebijdrage in Tertio, en hij haalt daarvoor zijn mosterd bij de emeritus anglicaanse aartsbisschop Rowan Williams.

“Secularisten spelen nog altijd graag de rol van de underdog terwijl zij in feite de macht hebben, zoals bij ons duidelijk blijkt uit hun dreigementen aan het adres van katholieke zorginstellingen”, benadrukt Herman De Dijn, emeritus hoogleraar filosofie verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (HIW) van de KU Leuven. Het secularisme – met zijn ideaal van laïcité –  is voor hem helemaal niet de norm, veeleer de uitzondering, zelfs in Europa. “Het is gekenmerkt door een eng-liberale, individualistische visie die alles, ook de staat zelf, tot instrument maakt voor het individu, en daardoor evenmin het wezen van de staat goed kan begrijpen.” 

Voor De Dijn functioneert het secularisme steeds meer als een nieuwe orthodoxie die geen tegenspraak duldt; “het doet alsof er alleen de tegenstelling is tussen publieke rationaliteit en groepsonredelijkheid”.  De emeritus hoogleraar beklemtoont dat door hun actieve participatie aan publieke discussies godsdiensten een onontbeerlijke rem kunnen vormen op het veronachtzamen in de wet van fundamentele elementen van de condition humaine en van fundamentele aspecten van de menselijke waardigheid.  

Hij verduidelijkt voorts dat echt pluralisme moet worden onderscheiden van wat multiculturalisten daaronder verstaan: een louter naast elkaar bestaan van groepen met elk hun eigen min of meer vreemde pallet van gebruiken en tekens. “Het echte pluralisme is er een van onvermijdelijke uitwisseling, beïnvloeding en soms botsing – denk bijvoorbeeld aan vakbonden en werkgevers. De staat moet ervoor zorgen dat de verschillende groepen de veiligheid en de vrede niet verstoren, maar integendeel bijdragen tot het algemeen belang. Pas in een dergelijk pluralisme kan men verwachten en eisen dat zowel individuen als groepen loyaal zijn aan de seculiere staat en de wet.”