Vrouw, liberale jood in Frankrijk, rabbijn; die combinatie maakt Delphine Horvilleur uitzonderlijk. “Nochtans zou het niet buitengewoon mogen zijn want onze traditie onderbreekt juist het gewone. Het klassieke argument – ‘Het is altijd zo geweest’ – om te rechtvaardigen dat alleen mannen rabbijn, priester of imam mogen worden, houdt geen steek. Bijbelverhalen doorbreken steeds weer de status-quo”, reageert Horvilleur.
Delphine Horvilleur volgde ooit een journalistenopleiding en was een tijdlang actief als correspondent voor Franse media toen ze in Jeruzalem en New York verbleef. Nog altijd is de joodse intellectueel een graag geziene gast in debatprogramma’s op televisie of ze kruipt zelf in de pen voor Le Monde of Le Figaro. De hete hangijzers gaat ze daarbij niet uit de weg. Dat blijkt ook uit de dialoog die ze voerde met de – eveneens liberale – islamoloog van Marokkaanse afkomst, Rachid Benzine. Dat hun boek Des mille et une façons d’être juif ou musulman nu in het Nederlands verschijnt, was de reden voor Tertio om de rabbijn in Le Marais, de joodse wijk van Parijs, op te zoeken.
“Altijd weer wordt er in onze godsdiensten gezegd: ‘Wie zijn wij om de wet of de traditie te veranderen?’ Die uitspraak is problematisch want onze leiders verdraaien daarmee onze traditie. De Bijbelse personages hebben altijd de geldende wetten opengebroken, hun tradities onderbroken, de status-quo doorbroken. Juist dan kon God iets nieuws beginnen”, vertelt Horvilleur. “Abraham verliet het land van zijn vaderen, liet zijn origine en alle gebruiken los. Als wij kinderen van Abraham zijn, dan moeten we ons de vraag stellen: moet ik mij onderwerpen en trouw zijn of moet ik Abrahams geste herhalen en kritisch omgaan met de traditie waarin ik ben geboren? Het is eigen aan onze traditie om het standpunt dat het altijd zo geweest is, af te zweren. Het is het meest oneigenlijke argument dat je kunt inroepen als je in de Bijbelse traditie staat. Het komt erop aan een subtiel evenwicht na te streven tussen continuïteit en discontinuïteit, tussen het bewaren en het veranderen. Dat is de dynamiek van een levende traditie. Belang hechten aan je traditie betekent nooit immobilisme verkiezen. Gelovigen gaan op weg. En marche! Geen stilstand.”
Rachid Benzine en Delphine Horvilleur, Duizend-en-een manieren om jood of moslim te zijn. Een dialoog, Halewijn, Antwerpen, 180 blz.
Abonneer of vraag een gratis proefnummer op www.tertio.be
