Wie de geopolitieke spanningen met interesse en bezorgdheid volgt, weet soms niet van welk hout pijlen te maken. 75 jaar na WOII is de complexiteit van conflicten verontrustend toegenomen. Oorlog en vrede en hun steeds evoluerende verschijningsvormen zetten ethici aan het denken over de grenzen van het toelaatbare. Enkelen van hen delen met Tertio ankerpunten voor een christelijk geïnspireerde reflectie over geweld.
Ethicus Carl Ceulemans van de Koninklijke Militaire School is duidelijk: “geen schade berokkenen en niet doden” blijft altijd het basisprincipe. Wie toch zijn toevlucht neemt tot geweld, moet die keuze rechtvaardigen. Pacifisten beschouwen de plicht geweld te vermijden als absoluut, verdedigers van de rechtvaardige oorlog als toelaatbaar onder strenge voorwaarden. Ook moraaltheoloog Johan De Tavernier benadrukt de criteria van uitzondering en proportionaliteit. Hij spreekt liever over rechtvaardige vrede dan over rechtvaardige oorlog om het criterium van de ‘rechtvaardige zaak’ in de verf te zetten. Christenen moeten vredestichters zijn, zegt hij. Reageren op niet-tolereerbaar geweld moet steeds op herstel gericht zijn, nooit door agressie of wraak gedreven.
Pax Christi aanvaardt het haalbare, maar benadrukt het wenselijke. De internationale vredesbeweging heeft via burgeractivisme en politieke lobby het concept van actieve geweldloosheid internationaal grote geloofwaardigheid gegeven. “Actieve geweldloosheid is oneindig veel meer dan onthouding van geweld”, verduidelijkt Hanssens, expert vredesspiritualiteit bij Pax Christi. “Het is actieve inzet: een grondige analyse van de situatie en vindingrijkheid in de reactie. Actieve geweldloosheid is niet naïef, ze loont meer dan geweld. Als bij geweldloos verzet enkele tientallen of honderden mensen zouden sterven, dan nog blijft dat een peulschil tegenover oorlogsgeweld.”
Lees hier alvast het gesprek met ethicus Johan De Tavernier, decaan van de Leuvense theologiefaculteit en een van de trekkers van het Centrum voor Vredesethiek: http://bit.ly/2Y85mMb
