Volgend weekend of met Kerstmis houden we voor de vijftigste keer de collecte voor Welzijnszorg. Ja, Welzijnszorg viert dit jaar zijn 50ste verjaardag. De allereerste campagne werd gelanceerd met Pinksteren 1969. Het is een verjaardag die gevierd wordt 'onder protest', omdat armoede allang aangepakt en opgelost had moeten zijn. Maar gelukkig zijn er nog altijd zoveel medestanders die zich vrijwillig en professioneel inzetten om armoede te bestrijden.
Om onze grote droom waar te maken, een samenleving zonder armoede, hebben we iedereen nodig. Moeten we solidair zijn met elkaar. Er is al heel veel solidariteit in onze samenleving. Dat erkennen en koesteren we en dat willen we versterken en in de kijker zetten met deze campagne.
Solidariteit kan je beschrijven als een proces. Solidariteit komt bovendrijven wanneer mensen noden van anderen zien. Ze zien niet alleen de noden, ze willen ook mee verantwoordelijkheid dragen voor deze noden. Deze solidariteit tussen individuen noemen we soms ook directe of warme solidariteit. Stel dat deze mensen nu een stapje verder gaan en zich gaan organiseren omdat de noden verder reiken dan enkel dit individu. Het besef groeit dat we eigenlijk als samenleving voor deze noden moeten instaan. Dan krijgt de solidariteit een nieuwe dimensie. Mensen organiseren zich en gaan meer structureel nadenken. Op het moment dat de samenleving bepaalde noden écht belangrijk vindt, dan worden het rechten. Dan worden ze bijvoorbeeld opgenomen in de grondwet of verankerd in ons systeem van sociale zekerheid. Deze solidariteit die georganiseerd wordt via de overheid moet zorgen voor een verzekering en herverdeling. Ze is gebaseerd op criteria die de samenleving afspreekt. Iedereen wordt er beter van, het solidaire systeem is er voor ons allemaal. We kunnen er allemaal een beroep op doen als we het nodig hebben. We moeten blijven zorg dragen voor het draagvlak van solidariteit. Dat doen we door het systeem van herverdeling zo fair en zo efficiënt mogelijk te maken.
Ons systeem van sociale zekerheid en sociaal beleid heeft een grote impact op armoede. Zonder uitkeringen zouden veel meer mensen in België in armoede leven. Maar zelfs met een goed systeem van sociale zekerheid zijn de armoedecijfers nog altijd veel te hoog. Een solidaire maatschappij is dus nooit af. We zullen altijd moeten blijven werken aan het concretiseren van rechten. Heel veel mensen nemen hun rechten nu niet op. Omdat ze er geen weet van hebben of omdat het aanvragen ervan te moeilijk is. Dus er is duidelijk meer nodig dan enkel een recht hebben om te zorgen dat een maatschappij rechtvaardig is. Structurele rechten, zoals in de sociale zekerheid, zijn essentieel in het bestrijden van armoede. Maar het is de menselijke, warme solidariteit die ervoor zorgt dat mensen niet tussen de mazen van het net vallen. Mensen die de noden van hun buren, hun collega's en hun familie zien, zorgen voor een continue versterking van het solidaire grotere systeem. Deze dimensie van solidariteit gaat ook over de binnenkant van armoede. Iedereen wil meetellen, niemand wil over het hoofd gezien worden, niemand mag eenzaam zijn. Solidariteit tussen mensen is geen éénrichtingsverkeer, van diegenen die het goed hebben voor diegenen die uit de boot dreigen te vallen. Het is wederkerig, een uitwisseling van talenten. Uit iets doen voor een ander halen we inspiratie, krijgen we energie, voelen we ons nuttig of leren we iets. We winnen altijd als we de actieve keuze maken om ons in te zetten voor anderen.
Deze campagne wil de solidariteit tussen mensen aanwakkeren. Door elkaar te ontmoeten in burgerinitiatieven, verenigingen en projecten zien we het belang van structurele solidariteit. Als we verhalen horen, beseffen we waar het systeem soms faalt, waar mensen toch tussen de mazen van het net vallen. We blijven hameren op structurele maatregelen en beleidskeuzes die de armoede doen dalen. Daar wordt iedereen beter van! De campagne Samen Tegen Armoede doet een oproep aan iedereen: vrijwilligers, verenigingen, middenveld, politici en beleidsmakers, om samen de strijd tegen armoede aan te binden en voor solidariteit te kiezen.
(Info: Welzijnszorg Campagnetekst 2019)
Nu zaterdag 14 en zondag 15 december of met Kerstmis houden we in onze kerken de collecte voor Welzijnszorg. Heel warm aanbevolen!
Jan Verheyen, pastoor-deken
