Op woensdag 26 februari 2020 begint de veertigdaagse vastentijd. Het is dan Aswoensdag. Dit jaar voor onze Pastorale Eenheid Heilige Gummarus en Zalige Beatrijs een bijzondere dag, want dan vertrekt vanuit Lier het Passiekruis richting Sint-Niklaas. Twee jaar geleden werd 'de Passie' opgevoerd op de Grote Markt in Lier, dit jaar is de Grote Markt van Sint-Niklaas aan de beurt.
Aswoensdag
Aswoensdag ontstond uit de praktijk van de openbare boete: wie een zware zonde begaan had, meldde zich bij de bisschop en bij het begin van de veertigdagentijd werd hen een boetekleed aangetrokken en werden ze met as bestrooid. In een ritueel werden de boetelingen uit de vierende gemeenschap gebannen. Deze gebruiken waren reeds gekend in het Oude Testament en zelfs in het heidendom. As werd gezien als uitdrukking van droefheid, vergankelijkheid, boete, bekering en vernieuwing.Tegen het einde van het eerste millennium begonnen steeds meer gelovigen, die zich bewust waren van hun eigen zondigheid, zich met as te bestrooien. Toen dan ook het gebruik van de openbare boete verloren ging, werd de praktijk van de asoplegging voor alle gelovigen algemeen. Aswoensdag is dus in de katholieke traditie het begin van de veertig dagen durende Vastentijd, die loopt tot Paaszaterdag, ook Stille Zaterdag genoemd. Vanaf Aswoensdag tot Pasen zijn er veertig vastendagen, waarbij de zondagen niet worden meegerekend.
Aswoensdag wordt voorafgegaan door vastenavond en carnaval. De dag voor Aswoensdag wordt ook nog Vette Dinsdag genoemd. Die dag komen we naar traditie samen met de pastores en de teamleden van de Pastorale Eenheden van ons dekenaat om gezellig bij mekaar te zijn, samen te eten en onze batterijen op te laden voor de drukke tijd die komende is.
In de liturgie op Aswoensdag laten gelovigen een kruis met as op hun voorhoofd tekenen, het zogenaamde askruisje. Oosters-Orthodoxe christenen, maar ook in zuiderse landen zoals Italië, laten katholieken de as op het hoofd strooien in plaats van een kruisje op het voorhoofd. Terwijl de priester het askruisje zet of as op de kruin strooit, zegt hij doorgaans tegen iedere gelovige afzonderlijk: 'Gedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren'. (in het Latijn: 'Memento homo, quod pulvis es, et in pulverem reverteris') Deze tekst is gebaseerd op het vonnis dat God na de zondeval over de mensheid uitsprak (Gen. 3, 19). Ook andere zinvolle teksten hebben ondertussen ingang gevonden, zoals: 'Bekeer u en open uw hart voor het evangelie' (Mc. 1, 15).
Deze as is het overblijfsel van verbrande 'palmtakken' (vaak buxustakken), die het jaar daarvoor gebruikt werden voor de viering op Palmzondag. Het kleine ritueel wordt uitgevoerd ter bezinning en als uiting van boetvaardigheid. In die zin is het een voorbereiding op Goede Vrijdag en Pasen. Als teken van berouw en vasten komt het gebruik van as in de Bijbel veelvuldig voor. De boeteling strooide zich as over het hoofd. Vaak ging hij daarbij gehuld in een zak, die als boetekleed werd gedragen. Vandaar de uitdrukking 'in zak en as zitten'.
Vasten
Aswoensdag is, net zoals Goede Vrijdag, in de recentste editie van het kerkelijk wetboek van 1983 een verplichte vastendag voor katholieken. Dit houdt in dat alle gedoopten tussen 18 en 60 jaar gehouden zijn op die dagen slechts één volledige maaltijd te nemen. Wie kan, wordt uitgenodigd om ook op de andere dagen, zoals paaszaterdag en de vrijdagen van de veertigdagentijd, te vasten. Naast het onderhouden van de vasten en onthouding zijn uiteraard ook andere vormen van boete mogelijk, vooral liefdewerken, inzet voor medemensen, financiële steun aan de projecten van Broederlijk Delen. Ook een sterkere deelname aan de aangeboden vieringen of persoonlijke bezinning en gebed kunnen helpen om de Vastentijd zinvol te beleven.
Start van 'De Passie'
Twee jaar geleden beleefde Lier een bijzondere vooravond van Palmzondag. Na de Palmviering in de Sint-Gummaruskerk, voorgegaan door onze bisschop, was er die avond het megaspektakel op de Grote Markt, een hedendaags passiespel, gebracht door bekende en minder bekende acteurs, met gekende liederen, met zo'n achtduizend aanwezigen, waaronder een tweeduizend jongeren. Er was een hele voorbereiding aan voorafgegaan. Het grote passiekruis was in verschillende etappes van Ieper naar Lier gebracht. Dat kruis, door Lierse jongeren op de Grote Markt gebracht, was de apotheose van het gebeuren.
Datzelfde kruis vertrekt met Aswoensdag van Lier naar Sint-Niklaas waar op de vooravond van Palmzondag opnieuw 'De Passie' wordt opgevoerd, weer door bekende en minder bekende acteurs, door mensen van ter plaatse, anders dan in Lier, maar zeker ook meer dan de moeite waard. Vanuit Lier gaan we daar ook naartoe (lees er meer over verder in dit Parochieblad).
Na de Aswoensdagviering om 19 uur in de Heilig Kruiskerk houden we nog een wake rond dat Passiekruis, geïnspireerd door de eerste statie van de kruisweg (de veroordeling van Christus), we beluisteren getuigenissen en liederen en bezinnende muziek. Die avond vertrekt dan het kruis vanuit de Heilig Kruiskerk om in verschillende etappes Sint-Niklaas te bereiken.
Jullie zijn welkom in de vieringen met asoplegging op Aswoensdag:
- om 10.30 u. in het Woonzorgcentrum Sint-Jozef
- om 14.00 u. in het Woonzorgcentrum Paradijs
- om 19.00 u. in de Heilig Kruiskerk, Kartuizers
- om 19.00 u. in de kerk O.L.V.-Onbevlekt, Lachenen
- om 19.00 u. in de kerk Sint-Jan Evangelist, Koningshooikt
Samen zetten we op die manier de Veertigdagentijd zinvol in.
Jan Verheyen, pastoor-deken
