Het is meimaand. Een maand die van oudsher in onze kerkelijke traditie aan Maria, de Moeder van Jezus is toegewijd. Wie is zij toch dat ze ook nu nog blijft inspireren?
Het leven is een aaneenschakeling van gebeurtenissen en ervaringen die ons blij of droevig stemmen. Sta er even bij stil, want dat is belangrijk: wat maakt je blij, wat maakt je droef? Het heeft te maken met iets dat je verrast en je hart in beweging brengt. Het heeft iets met je hart te maken. Jezus zet ons op een spoor, eigenlijk reikt Hij een doordenkertje aan: “Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn” (Mt 6,21). Geluk heeft te maken met een schat die in je huist en die je gelukkig maakt, maar je hebt dat niet helemaal in handen.
In die zin verstaan de christenen het woord Evangelie, ‘Goede Boodschap’, je krijgt hulp aangeboden. In zijn brief De Vreugde van het Evangelie gebruikt paus Franciscus merkwaardige uitdrukkingen: ‘volledig mens worden’, ‘boven onszelf uitgetild worden’ en ‘ons diepste zelf bereiken’. Ik citeer de hele zin: “Wij worden volledig mens als we God toelaten ons boven onszelf uit te tillen om ons diepste zelf te bereiken”. Volledig mens worden, je diepste zelf bereiken, iedereen wil dat, en vele middelen worden daartoe aangewend, maar wij weten ook dat God ons een hand toesteekt. Of intuïtief, of van horen zeggen, of uit eigen ervaring, weten velen dat er plekken of gebeurtenissen zijn waar het hart diep geraakt kan worden en die mensen zetten zich in beweging. De bedevaarder is zo iemand, hij neemt een besluit en vertrekt.
Het hart, de belangrijkste bagage
Het hart speelt een grote rol, want de mens denkt niet alleen met zijn verstand. Dingen die gerijpt zijn in zijn hart, zijn belangrijker dan flitsen van helderheid vanuit het verstand. Het woord zelf zegt het: flitsen zijn even snel weg als ze gekomen zijn, maar wat gerijpt is in het hart, dat draag je mee. Zijn hart is de belangrijkste bagage van de bedevaarder. Dat kunnen gevoelens zijn van overvolle vreugde, van dankbaarheid, van ongerustheid, of pijn. Hij heeft nood aan mensen die met hun hart meeluisteren, en daarom meer verstaan dan wat woorden letterlijk zeggen. Gelukkig degene die iemand vindt die hem verstaat. Iemand bij uitstek hiervoor is onze God die zich kenbaar gemaakt heeft.
Ik neem twee voorbeelden van ‘bedevaarders’ uit de Bijbel.
Eerst de situatie van Maria die als het ware ondersteboven was van wat haar bij de Boodschap overkomen was. ‘Met spoed’, zo zegt Lucas, dat wil zeggen zo vlug als ze kon, liep ze naar haar nicht Elisabeth, want die zou haar begrijpen. De evangelist zegt het beeldrijk: “met heel haar adem juichte zij om God haar Redder”. God was bezig met haar en in haar. Daar waren geen woorden voor, maar zij vond iemand die het zou begrijpen. En zij had gelijk, want ook in Elisabeth was Gods Geest aanwezig en beide vrouwen zijn tot een merkwaardig gesprek gekomen, eigenlijk een lied. De vreugde die Maria ervoer dreef haar. God tilde haar boven haarzelf uit. En er was iemand die haar verstond, dat maakte haar vreugde volledig.
Een andere situatie is die van Hanna, de toekomstige moeder van de profeet Samuel. Zij was onvruchtbaar en ieder jaar opnieuw ging zij naar het heiligdom in Silo om van de Heer een kind af te smeken. De schrijver drukt het beeldend uit: “bitter bedroefd bad zij onder een stroom van tranen”. Zij richtte zich enkel tot God en niet tot de aanwezige priester van het heiligdom; die wist niet wat die vrouw bezielde. Hij zag haar lippen bewegen, maar hoorde geen geluid. Dan staat er letterlijk: “hij dacht dat zij dronken was”. Toen Hanna uitlegde waarom zij zo bedroefd was en zo indringend bad, kwam de bewaker tot andere gedachten en moedigde haar gebed aan. Haar gezicht klaarde op, Hanna ging naar huis en kwam later terug naar het heiligdom. Zij had een kind gekregen, uit dankbaarheid kwam zij het kind aan de Heer toevertrouwen.
Gedeelde vreugde is dubbele vreugde!
Uit het hart van Maria klonk een lied. Het gezicht van Hanna klaarde op. Gedeelde smart is halve smart!
‘Heilige grond’
Situaties van vreugde of van uitzichtloosheid drijven mensen naar plekken waar God op een of andere wijze aanwezig is. Een bedevaartplek is als ‘heilige grond’. Er is daar iets gebeurd dat het gewone overstijgt. De mensen treden ertoe en ze storten hun hart uit, hun dankbaarheid of hun zorgen… Laten we het niet vergeten, het hart is de plek waar de mens het meest zichzelf is. Door op bedevaartplaatsen je hart te laten spreken, ontmoet je op de eerste plaats jezelf. Je bent er zoals je bent en op zulk een plek kan je jezelf zijn. Je doet er wat je hart je ingeeft. Je zit stil, of je sluit aan met iets wat bezig is, je gaat een kaars branden of je loopt een gebedsweg af. Hoe dan ook, je bent jezelf. Enkel dit is al helend, maar er is meer.
Je bent niet alleen
Op een bedevaartplek ben je niet alleen, nooit. En dan verwijs ik in de eerste plaats niet naar mogelijk andere aanwezige bedevaarders, maar naar de boodschap die van die plek uitgaat. Elke bedevaartplaats heeft zijn verhaal, er is iets gebeurd of iemand heeft er ervaren dat hij boven zichzelf werd uitgetild en getuigt. Je wordt er stil van als je erbij stilstaat. Die stilte is van groot belang. In de stilte hoor je de hartenklop van God, zo zei de Indiase mysticus Tagore. In de stilte kan de Aanwezige tot je spreken. De stilte is een heel belangrijk moment van de bedevaart. Je mag tegen God klagen zoals Job dat deed, maar je moet jezelf ook de tijd gunnen om stil te zijn.
Hoe kan je Gods stem horen?
Paus Franciscus zegt het beeldrijk: heb een Evangelie op zak, want dat is het Woord van God tot jou gericht, luister ernaar. Jezus is in de hemel, maar ook in deze wereld en wel op verschillende wijzen. Een voorbeeld: de twintig mysteries van de Rozenkrans zijn eigenlijk een korte samenvatting van zijn woorden en daden. Ook zijn Woord is een vorm van aanwezigheid. Als je met Maria de mysteries doorloopt, ben je in uitstekend gezelschap om Jezus te ontmoeten. Het Weesgegroet is een belangrijk gebed voor de bedevaarder, het ondersteunt het ontmoetingsmoment.
Ik hoop dat je de vreugde geschonken wordt om in de komende meimaand op bedevaart te kunnen gaan! Laten we daar en altijd met en voor elkaar en voor Kerk en wereld bidden!
Moge Maria en Jozef met ons door het leven gaan!
Gino
