Uitgangspunten
Catechese is vandaag geen les of loutere informatieoverdracht, maar het aanreiken van een kerkervaring in al haar dimensies. Het is leren bidden, leren vieren, de Schrift leren lezen als een levensboek, de christelijke vriendschap met elkaar en samen met de armen ervaren. Catechese is: iets van al die dingen mee beleven in het hart van de kerkgemeenschap, door ervan te proeven. Initiatie heet zo’n methode: leren door ervaring.
Madeleine Delbrêl omschrijft mooi vanuit welke houding we best vertrekken:
“We komen God niet genereus aanbieden als iets wat van ons is. We komen niet als rechtvaardigen tussen zondaars, als gediplomeerden tussen ongeschoolden.
We komen vertellen over een Vader die de vader is van iedereen, door de enen al gekend, voor anderen nog onbekend. We komen bij de anderen als mensen die vergeven zijn, niet als onschuldigen. Als mensen die het geluk hebben gehad een roepstem te horen en het geloof te ontvangen. Niet als iets van ons, maar als iets dat in ons is neergelegd voor de wereld. Daaruit volgt een manier van leven. We kunnen m.a.w. alleen evangeliseren met een broederlijk hart.”
Inhoudelijk is het uitgangspunt altijd:
“Jezus verkondigde het aanbreken van het Rijk Gods. Als teken daarvan ging hij weldoende rond onder de mensen, maar het kwaad in de wereld verzette zich tegen hem. Daarom belandde hij aan het kruis, maar... God liet hem niet in de dood. Jezus is verrezen. Hij leeft ook vandaag en het goede nieuws is dat ook jij hem in de Geest kunt ontmoeten. En als je hem in je leven binnenlaat, dan hebben ook in jouw leven de machten van kwaad, lijden en dood nooit meer het laatste woord.”
In hun brochure ‘DE SACRAMENTEN VAN DE CHRISTELIJKE INITIATIE BIJ KINDEREN EN JONGEREN VANDAAG. ORIËNTATIES VOOR EEN MISSIONAIRE VERNIEUWING’ beschrijven de Vlaamse bisschoppen echter de realiteit vandaag:
“ We moeten vandaag erkennen dat de sacramenten van de christelijke initiatie in vele gevallen niet realiseren wat ze eigenlijk vanuit hun betekenis beogen: mensen initiëren in de ontmoeting met de levende Heer, Jezus Christus, en in het leven van de Kerk, die het Lichaam van Christus is. De viering van de initiatiesacramenten zou mensen moeten helpen om te groeien in authentiek christelijk geloof, om meer thuis te komen in de familie van de christenen en om zichzelf mee verantwoordelijk te weten voor de opbouw van de Kerk en van de wereld. Maar de viering van doop, vormsel en eerste communie lijken – hoe mooi ook – vaak beleefd te worden als geïsoleerde momenten met weinig impact op het concrete leven, en niet als stappen op de persoonlijke geloofsweg.”
Consequenties
In de parochie Gent Centrum willen we daar werk van maken, in alle bescheidenheid, met de mogelijkheden die we hebben. De parochieploeg kiest hierbij voor volgende krijtlijnen:
Het initiatietraject is ingebed in de catechese die de ganse gelovige gemeenschap zelf regelmatig ondergaat.
Evangelisatie en catechese zijn nutteloos als we niet in onszelf de hele boodschap hebben (her)ontdekt die we hebben ontvangen en die we doorgeven. Initiëren in het geloof en kennis maken met kerkgemeenschap kan het best wanneer de ‘gewone ‘gemeenschap zelf geregeld aan catechese doet. Samen de Schrift leren lezen, de liturgie begrijpen en smaken, handen en voeten geven aan christelijke dienstbaarheid: een passender manier om ‘al doende te leren’ is er niet.
We kiezen daarbij voor inhoudelijke prioriteiten die we een hele tijd aanhouden.
Dit zal via diverse toegangspoorten gebeuren waarlangs nieuwkomers en herbeginners in onze gemeenschap kunnen binnenkomen. Tijdens de initiatie leren we geen afzonderlijke geloofspunten, maar focussen we op de kern van de Blijde Boodschap. Dat maakt dat wie gedoopt wil worden, voor het eerst te communie wil gaan, gevormd wenst te worden of in het huwelijk wenst te treden hetzelfde initiatietraject volgt. Het ene sacrament is niet belangrijker dan het andere.
Tot op vandaag is onze catechese te uitsluitend gericht op kinderen. Dit zwaartepunt wordt verplaatst.
We groeien naar een situatie waarin de volwassenencatechese het belangrijkst wordt met als focus: het gezin en de volwassene, ook bij de grote overgangen van de menselijke ervaringen van hun kinderen. Indien dus een sacrament voor een kind wordt aangevraagd, volgen de ouders (of minstens 1 volwassene) het initiatietraject mee. Catechese richt zich principieel altijd ook tot de ouders.
Als deze drie wegen consequent worden bewandeld, wordt het mogelijk de sacraments-catechese te integreren in de gemeenschapscatechese. De nieuwelingen – volwassenen en kinderen – sluiten gewoon aan bij de catechese van de gemeenschap, met een minimale ‘eigen’ voorbereiding.
Immers, hoe overrompelend de jaarlijkse aantallen nog zijn van kinderen die worden gedoopt, gevormd en op de eerste communie voorbereid: hun aantal slinkt. En hoe breekbaar, kleinschalig en zoekend de initiatieven van gemeenschapscatechese ook zijn: de voldoening, de uitstraling en kracht van de initiatieven die bescheiden hun weg vinden, zijn bemoedigend.
