De homilie : dialoog tussen God en zijn volk

De homilie : dialoog tussen God en zijn volk

Wie regelmatig naar eucharistievieringen in onze Gentse kerken komt, heeft al gemerkt : ‘het is niet altijd de pastoor die preekt’.  Diverse priesters, diakens en ook enkele leken nemen plaats achter de ambo, om na de voorlezing van het evangelie, de homilie te houden.  Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is, dat is u wellicht al opgevallen : iedere predikant heeft zo wel z’n eigen stijl, z’n eigen manier van spreken.  En toch staan we daar allemaal met éénzelfde bedoeling : meewerken aan de dialoog tussen God en zijn volk. 

De paus typeert de homilie op deze manier in zijn apostolische exhortatie ‘De vreugde van het evangelie’: 

God wil de mens bereiken, tot zijn hart spreken en in dialoog gaan. 

Dat doet God op verschillende wijzen en momenten, maar heel in het bijzonder tijdens de liturgie van de eucharistie.  De predikant staat in dienst daarvan, en is instrument om God te laten spreken.  De homilie is dus géén catechese, géén exegetische cursus of conferentie, en dient zeker geen spektakelstuk te zijn.  Het is niet de wijsheid van de mens die de preek houdt, die moet geëtaleerd worden.  De paus geeft in zijn tekst gelukkig ook aan wat de homilie dan wel moet zijn :

een vorm van hartelijke, moederlijke communicatie die aandacht schenkt aan het ware, het schone en het goede. 

Predikanten worden geacht, door hun eigen innerlijke band met God en regelmatige contemplatie bij zijn woord, het hart van God dichter bij het hart van de mensen te willen brengen.   De homilie die door de predikant wordt uitgesproken, maakt deel uit van de totale eenheid van de eucharistie.  Er is een verband uiteraard tussen de preek en de lezingen, maar zo’n verband is er ook met de gebeden, de liederen, de gebaren.   Voorganger én predikant streven naar eenheid en harmonie, naar samenhang en helderheid in hun teksten. 

Mooie woorden, die heel logisch klinken in een pauselijk document, en erg inspirerend kunnen zijn op papier.  Maar herkennen onze predikanten zich er ook in?  En hoe gaan zij om met de concrete opdracht om in onze kerken te preken?  Daartoe brachten we op 8 november onze predikanten samen voor een uitwisseling.  We lieten ons raken door de pauselijke tekst, en gingen met elkaar in dialoog over onze manier van werken.  Hoe bereiden we een preek voor?  Waar halen we telkens weer de inspiratie om Gods woord te vertalen en te personaliseren?  Een boeiende avond… dat kan u zich wel voorstellen !  Hieronder geven we enkele impressies weer. 

‘Ik kan het voelen, wanneer ik preek, of er een interactie ontstaat met de luisteraars of niet.  Soms heb je het gevoel dat er géén ‘klik’ is, dan voelt de preek als een monoloog aan.  Maar soms, als je je thuisvoelt in een kerk, dan voel je dat je de mensen kan raken, en dat er dialoog ontstaat.  Dialoog in het spreken van de predikant en het luisteren van de mensen, maar hopelijk ook dialoog tussen God en zijn mensen…  we dragen een grote verantwoordelijkheid als predikanten, om dat mogelijk te maken !’

• ‘Als ik preek, dan beleef ik zelf de eucharistie heel anders… En eerlijk gezegd, wanneer ik een preek voorbereid, dan is dat een periode waarin ik nog veel meer bid dan anders.  Bidden is voor mij onmisbaar in de voorbereiding van een goede preek’.
• ‘De harmonie in de viering vind ik heel belangrijk : dat er een eenheid kan zijn tussen bvb. het inleidingswoordje van de priester bij het begin van de mis en onze preek.  Of omgekeerd : dat de priester in het slotwoord of de zending nog even een kerngedachte uit onze preek terug oproept.  Dan voel je dat het idee van de preek ‘gedragen’ is  !’
• ‘Belangrijk vind ik het dat we in onze preek kunnen aansluiten bij het leven van de mensen.  Jezus deed dat toch ook?  Dat we de spirituele gedachte die we in de lezingen vinden, kunnen concreet maken door er het te plaatsen in het leven van nu.  Anders spreken we boven de hoofden van de mensen…’
• ‘Wanneer ik als priester naar een preek luister van één van onze predikanten, dan ben ik telkens aangenaam verrast door de veelzijdigheid van deze groep mensen.  Elke predikant heeft zo z’n eigen stijl : de één al wat meer filosofischer dan de andere, sommige héél direct en eenvoudig, vanuit hun eigen taak bvb. als diaken.  Ik vind het soms beter dat een preek misschien niet zo technisch perfect is, maar dat je wel voelt dat die uit het biddende hart van de predikant komt, dan dat iemand het perfect zou kunnen zeggen, maar dat je weet dat het niet doorleefd is’.

Met wat praktische afspraken en voorstellen voor de verdere werking van deze predikanten in onze parochie, én de obligate groepsfoto, sloten we de avond af.  De paus schreef in zijn tekst ‘het is goed dat priesters, diakens en leken samenkomen om te zoeken naar middelen om de preek aantrekkelijker te maken’: deze avond was hiervan alvast een deugddoend voorbeeld.  Dank aan iedereen !

predikanten.JPG

Op de foto : Flor Brondeel, Jean Van den Thoren, Francine Van Maldeghem, Joke Vermeren, Johan Witters, Fernand D’Heedene, Fernand Verheggen en Jürgen François.  Fotograaf was Johan Van Oost.  Verontschuldigd deze avond, en dus niet op deze foto : Marcel De Meyer, Joris Van Huffel, Annick Bailleul en Christoph Moonen.   En voor de volledigheid van dit ‘predikantenlijstje’, mogen we natuurlijk niet vergeten dat ook nog een aantal andere priesters in onze kerken dienst doen, en dan zelf predikant zijn.