Parochieberaad weekendvieringen

Op dinsdag 7 juni ging in aanwezigheid van een veertigtal parochianen een eerste beraad door in het Sint-Baafshuis. Tijdens een parochieberaad informeert de parochieploeg in wording over een voornemen en wenst ze vooraleer verdere stappen te zetten en beslissingen te nemen informatie, advies en feedback te ontvangen vanuit de gemeenschappen. Op deze wijze wenst de ploeg tot een meer gedragen besluit te kunnen komen rond aangelegenheden die ons allen nauw aanbelangen. Het uitsteken van de voelsprieten naar de plaatselijke werking en kerkbeleving geldt zeker voor de toekomst van de weekendvieringen in Gent Centrum. De opstartende ploeg wenst deze vanaf september aan te passen. Na inleiding en moderatie door ondergetekende gingen we hierover in gesprek. Enkele indrukken.

De eucharistie: hart van het kerkgebeuren

De weekendviering is voor veel gelovigen het hart van het kerkgebeuren. Na schaalvergroting binnen de nieuwe parochie zien we een rooster met 16 ‘parochiale’ weekendvieringen, inclusief de kloostervieringen. Dit is in alle objectiviteit niet houdbaar in de toekomst. Op een reflectiedag van de opstartende parochieploeg op 22 juni zal dit besproken worden. Een klein werkgroepje heeft dit proces wat voorbereid (Flor Brondeel, Jürgen François en Pascal Veeckman). In het nieuwe schema dat aan de aanwezigen werd voorgelegd hanteerden ze volgende criteria:

• Een aantal kerkgebouwen worden in de toekomst onttrokken aan de eredienst. Met het nieuwe schema bereiden we deze toekomst voor, door in deze kerken géén parochiale weekendviering te behouden. Concreet gaat dit op voor Sint-Coleta, Sint-Macharius en Sint-Theresia van Avila (Muide)
• Het aantal beschikbare priesters (actief in dienst/emeriti) is beperkt en zal nog verminderen, met name op dit moment Toon Suffys (vanaf midden augustus) en Marcel De Meyer (vanaf januari)

Een nieuw rooster

In alle kerken die op het kerkenplan staan ingetekend als ‘liturgisch actief centrum’ streven we ernaar om één weekendviering te hebben. Rekening houdend met het aantal kerkgebouwen en het aantal actieve priesters, maar ook – en niet minder - met het gemiddelde aantal aanwezigen, groeit een schema met 8 parochiale weekendvieringen in onze parochie Gent Centrum in plaats van de huidige 13. We voorzien in de regel drie voorgangers, actieve priesters. Het is niet de bedoeling priesters-emeriti in dit schema als voorganger op te nemen omdat we deze planning voor de duur van meerdere jaren voorzien. Dit sluit niet uit dat emeriti kunnen gevraagd worden om te vervangen of welkom blijven om te concelebreren. Het schema omvat niet de vieringen in kloosterkerken zoals de Karmelieten, Coletienen en bepaalde vieringen bij de Augustijnen.

Reacties en adviezen

• Graag toch een vroeg mis-uur ergens behouden, veel mensen houden daaraan.
• Liefst geen bijkomende zaterdagavondmis om 18u, die eerder – zeker in de wintermaanden – als te laat wordt ervaren.
• Is er voor de kant van Muide/H. Kerst voldoende aanbod? Antwoord: hier streven we zeker naar.
• Is het niet zinvol om deze evolutie aan te grijpen voor een duidelijker profilering van elke kerk, méér dan alleen maar een herschikking van de uren? Dus aan elke kerk een bepaalde ‘kleur’ te geven, zoals regenboogvieringen in Sint Antonius, gregoriaans in Sint Niklaas, … 
• Kunnen de goede elementen van bepaalde vieringen ook niet uitgewisseld worden tussen kerken? Vb. een gitarist die op bepaalde zondagen op OLV Sint Pieters een heel stemmige sfeer kan bereiken in de viering, kan die ook niet in de gezinsmis van Sint Jacobs ingezet worden? 
• Na de gregoriaanse mis in Sint Niklaas is er een initiatief rond sacrale dans: een gemeenschap is toch meer dan enkel de viering, misschien moeten dergelijke initiatieven meer bekend worden gemaakt omdat we daardoor meer mensen zullen aantrekken?
• Gaat men in dit schema uit van de totale inzetbaarheid van alle priesters in alle kerken? Is dit wenselijk? Moeten we niet zorgen dat priesters ergens kunnen ‘landen’ of zich ‘thuis voelen’? Elke kerk is toch een beetje verschillend en dat is niet altijd simpel om je aan te passen.
• Afhankelijk van de toekomstige locatie van de Sint-Michielsbeweging zullen we kunnen bepalen in welke kerk en op welk uur een weekendviering kan worden aangeboden.
• Realistisch gezien zullen we binnen korte of middellange termijn misschien maar één actief inzetbare parochiepriester overhouden, is dit dan nog houdbaar? Antwoord van de deken: dit schema zoals het nu voorligt is al een grote verandering, maar we wilden er niet ‘met de TGV doorrijden’, dus zover is dit nog niet doorgedacht. In dat geval zal er uiteraard nog moeten aangepast worden. MAAR we moeten er toch ook bijzeggen dat deze veranderingen niet enkel afhangen van de beschikbaarheid van de priester: ook de gemeenschap moet levenskrachtig zijn (voldoende aanwezigen, goede inzet van vrijwilligers als koor-lector-misdienaar-koster…).  Op die korte of middellange termijn moeten we dus ook die evolutie van de kerkgemeenschap realistisch inschatten.
• Iemand pleit in dat verband voor het houden van gebedsdiensten of woord- en communiediensten (met leken-voorgangers, aangesteld door de parochie). Als dit later toch misschien een zinvolle aanvulling kan worden, moeten we dit dan nu al niet beginnen? Want anders gaan we misschien de gemeenschap ‘kwijt zijn’ tegen dat die situatie zich later aandient. Antwoord: deze vraag nemen we mee als er na deze herschikking een volgende komt, waarin we meer zicht hopen te hebben over de gemeenschapsvorming in onze parochie.
• Is het niet zinvol om een ruimere bevraging te doen bij onze parochianen: wat willen zij als zondagsviering? Wat willen zij als ‘consument’? Iemand reageert: dit is geredeneerd vanuit een klantgericht denken. De mis is géén consumptiegoed waar je vrijblijvend klant voor bent: parochianen binnen de gemeenschap moeten ook op hun verantwoordelijkheid en engagement gewezen worden. Dat een parochiaan zegt ‘ik heb vandaag eens geen zin, ik ga niet naar de mis’, dat vinden we normaal, maar als een priester dit zou zeggen, dan staat de parochie op stelten. Dit is een scheefgegroeide situatie: ook parochianen zijn verantwoordelijk om een engagement op te nemen om hun gemeenschap in stand te houden.
• Kunnen we paters uit de kloosterkerken niet inschakelen in andere kerken binnen onze parochie? Antwoord: de augustijnen doen dit inderdaad reeds.
• Extra opmerking door de deken: we moeten opletten voor het gevaar van een te grote versnippering door het denken in termen van ‘mijn mis’. Dit dreigt tot te kleine gemeenschappen te leiden. De Sint-Baafskathedraal, die meerdere jaren als bisschopskerk en kapittelkerk functioneerde, is opnieuw de parochiekerk geworden voor Gent Centrum. Kan de parochie ook van daaruit haar geestkracht ontvangen door op de belangrijke momenten in het jaar, of eens per maand allemaal samen te komen? De derde zondag ‘Ontmoeting op zondag’ of andere vieringen (Aswoensdag, Sacramentsdag…) zijn hiervan goede voorbeelden.
• Anderzijds pleit iemand ervoor om de veranderingen niet te erg te maken, om niet naar de massa-kerk te willen streven in één grote gemeenschap. Er dient meer geluisterd te worden naar de parochianen, die op hun eigen plek geworteld zijn. Met alle veranderingen die er nu al zijn, dreigen mooie dingen op bepaalde plaatsen verloren te gaan. Antwoord: we moeten inderdaad ook zorg dragen voor de lokale gemeenschap en wat daar bestaat, we mogen niet alles door één grote trechter gieten, maar we moeten aandacht hebben voor de ‘couleur locale’, zeker waar deze sterk uit de verf blijft komen (wat niet overal meer het geval is).
• Is het echter ook onze verantwoordelijkheid niet als ‘ouderen’ in de parochie om ervoor te zorgen dat jongeren en jonge gezinnen zich ook thuis voelen bij ons, dat ze niet in een afzonderlijke dienst gaan zitten als enige kerk-plek voor hen? Is dit niet onze verantwoordelijkheid uit het verleden: dat we daar misschien allemaal te weinig aandacht voor gehad hebben, priesters zowel als leken? Moeten we dus niet ingrijpen op een positieve manier, om onze vieringen en kerken aantrekkelijk te maken?
• Extra vraag : een aantal mensen geraken door ziekte en ouderdom niet meer in de kerk, we moeten ook zorg dragen voor hen, door communiebedeling aan huis (in veel kerken hebben al mensen de gewoonte om een hostie mee te vragen na de dienst, om die naar een zieke thuis te brengen), of om oudere mensen met de auto te gaan halen om naar de mis te komen. Kunnen we dit niet meer officieel organiseren door dergelijke dingen in de mededelingen na de mis af te spreken, of hiertoe op te roepen?

Veel in-een(s)

Het was allemaal veel ineens. Tot slot kregen we van pastoor Toon Suffys de boodschap mee ons parochie te weten en te voelen, met vele uren en vele gezichten, maar we zijn wel één: veel in één! Met een dankwoord voor ieders aanwezigheid en bijdrage besloten we een uur later de avond.

Op de reflectiedag van 22 juni neemt de parochieploeg deze bedenkingen en adviezen voor verder overleg. Begin augustus hopen we u dan te kunnen informeren over het aangepaste uurrooster, met de bedoeling dat dit vanaf 2 en 3 september in werking zou gaan, behoudens Sint-Coleta waar de slotviering doorgaat. Om de polsslag te blijven voelen, hopen we dat ook in de toekomst avonden van beraad kunnen blijven doorgaan.

Jürgen François