Op zondag 18 november ging de eerste Kanazondag door in de kerk van Sint-Pieters-Buiten. Na de misviering gaf Jürgen Van Nuffel een lezing over aartsbisschop Oscar Romero die op 14 oktober van dit jaar heilig werd verklaard. Sommigen zullen zich nog het dramatisch moment herinneren van zijn moord op 24 maart 1980 tijdens een misviering in de kathedraal van San Salvador. Een paar weken eerder, op 2 februari 1980 ontving hij nog een eredoctoraat aan de KU Leuven.
Jürgen Van Nuffel is als godsdienstleraar in het ASO en TSO van het Oscar Romero-college (fusie van de vrije scholen in Dendermonde) bijzonder goed op de hoogte van de levenswandel en de betekenis van Oscar Romero voor El Salvador en de ganse wereld. Verschrikkelijke tegenstellingen tussen (extreem) links en (extreem) rechts verscheurden in de zeventiger jaren van vorige eeuw het land totaal. De junta regeerde met harde hand, gesteund door de grootgrondbezitters die de lokale bevolking uitbuitten. Dit vormde een broeinest van protest vanuit linkse, marxistische hoek. Samen met bisschop Arturo Rivera y Damas schreef Romero in augustus 1978 een herderlijke brief die de basis genoemd wordt van de bevrijdingstheologie, waar hij echter los van stond en nooit deel van uitmaakte...
Wie was Oscar Romero?
Oscar Romero werd geboren op 15 augustus 1917 als het tweede kind in een arm gezin van acht kinderen. Van kindsbeen af wist hij dus zeer goed wat het betekende om te moeten knokken in het leven. Op 13-jarige leeftijd kreeg hij zijn ‘roeping' en op zijn 25ste werd hij tot priester gewijd. Hij schopte het verder tot secretaris van het bisdom San Salvador, later tot hulpbisschop en in 1974 tot bisschop. Aanvankelijk was hij conservatief ingesteld en geloofde hij de verhalen niet over de onderdrukking van de bevolking. In 1977 werd hij dan ook vlotjes benoemd tot aartsbisschop van San Salvador, maatjes met het regime.
De moord door doodseskaders op een bevriend priester Rutilio Grande sj betekende echter een ommezwaai in zijn houding tegenover de machtshebbers. Hij begon kritische vragen te stellen, wat hem niet in dank werd aangenomen. Zijn toenemend protest tegen de schending van de mensenrechten leidde hem zelfs naar Rome waar hij paus Paulus VI op de hoogte bracht van zijn bezorgdheid over de onderdrukking van zijn volk (niet toevallig werd paus Paulus VI op dezelfde dag als Oscar Romero heilig verklaard). Meer en meer ging hij protesteren. Hij verhuisde van het bisschoppelijk paleis naar een ziekenhuis voor armen en verscheen niet langer in het openbaar op officiële gelegenheden. Hij kreeg wereldbelangstelling: president Carter van de VS en het Vaticaan (paus Johannes-Paulus II - niet de minsten dus) probeerden op hem in te praten. Zonder succes echter want Oscar Romero zag maar één leider: Jezus, de grote bevrijder, los van partijpolitiek, los van links-rechtse manipulaties, met alleen maar oog voor de armen, de verdrukten, de ‘armen van geest’. Lees er maar eens Lucas, hoofdstuk 4, vers 17-19 op na!
En vandaag?
En dat maakt Oscar Romero juist zo brandend actueel. 'Nooit meer oorlog’ herinnert ons dezer dagen aan de wapenstilstand van 100 jaar geleden. In onze kindertijd geloofden we allemaal in deze evidentie. Maar steeds meer zijn we onszelf aan het vastrijden in ons systeem. Als we willen blijven overleven, moeten we onze moeder aarde dringend op handen beginnen dragen. Hoe zullen we omgaan met de toenemende agressie en onbegrip overal? Wat gaan we doen met de blijvende stroom vluchtelingen die in onmenselijke omstandigheden hun miserabele toestand ontvluchten? Was er in het verleden ook al niet een volk op weg naar het Beloofde Land? Staan we niet alweer op de grens van een nieuwe, splijtende links-rechts tegenstelling? Ieder voor zich, en wat zich buiten mij afspeelt raakt mij niet, want ik heb al zoveel zorgen… Oscar Romero had de moed om méér dan een vuist te maken tegen alles wat misging in zijn leefwereld. Hij koos resoluut voor de woorden van Jezus. Het kostte hem tenslotte zijn leven. Ook vandaag moeten we de woorden van Jezus opnieuw centraal stellen, los van kerk en maatschappij: Heb God lief, en bemin uw naaste als uzelf. Paus Franciscus stelt ons expliciet voor onze verantwoordelijkheden: zorg voor uw naasten, de verdrukten, de armen, de minstbedeelden. Hij geeft daarbij zelf het voorbeeld door eenvoudig te leven en zich in te zetten voor de woorden van Jezus, soms tegen zijn eigen medewerkers in. We mogen van geluk spreken en dankbaar zijn dat onze aandacht weer eens gevestigd wordt op zo’n waardevolle persoonlijkheid. Bedankt Jürgen om ons hieraan te herinneren.
Ignace