Na WO II werden de Verenigde Naties opgericht als organisatie waarin alle staten moeten en kunnen samenwerken om hun geschillen op een vreedzame manier op te lossen en de levensomstandigheden van iedereen te verbeteren. Maar een wereldwijde en duurzame vrede hebben ze op geen enkel ogenblik kunnen tot stand brengen. Altijd zijn er ergens lichte of zware conflicten geweest. Om vrede onder de aandacht te brengen hebben de Verenigde Naties 21 september uitgeroepen tot de ‘Internationale Dag van de Vrede’ en aansluitend organiseert Pax Christi de Vlaamse vredesweek tot 2 oktober.
Waarom is het zo moeilijk vrede te sluiten en te bewaren, ook al verlangt elke mens er vurig naar? Het antwoord vinden we in onze omgeving. Als we om ons heen en in onszelf kijken, stellen we vast dat negatief zijn gemakkelijker is dan positief zijn. Het is gemakkelijk om iemand te pesten, dingen kapot te maken, niets bij te dragen, niet aardig te zijn en ruzie te maken met mensen. Jouw excuses aanbieden is moeilijker dan boos te blijven; iets goeds over iemand zeggen is moeilijker dan hem te bekritiseren of erover te roddelen; duurzaam te werk gaan is moeilijker dan de wereld te vervuilen; iets opbouwen, iets creëren is moeilijker dan iets te vernietigen; geduldig en begripvol zijn is moeilijker dan ruzie te maken; naar de mening van een ander luisteren en daarmee rekening houden is moeilijker en duurt langer dan te doen wat je zelf goed uitkomt.
De oude indiaan
Dit doet me denken aan het goed gekende verhaal van de oude indiaan en de strijd tussen de zwarte en de witte wolf in hemzelf en in elke mens. De zwarte wolf staat voor het kwade: hij is boos, woedend, ontevreden, wantrouwig, jaloers, hebzuchtig, arrogant, heeft zelfmedelijden, afgunst, minderwaardigheids- gevoel, koestert wrok, liegt, … alles draait om zijn ego. De witte wolf vertegenwoordigt het goede: hij is vriendelijk, doet niemand kwaad, geeft vreugde, liefde, is nederig, empathisch, welwillend, gelovig, trouw, vrijgevig en oprecht, heeft medelijden, zorgt voor anderen, leeft in harmonie met de wereld om zich heen en vecht alleen als het nodig is. Beiden willen de baas zijn in ons denken, doen en laten. Als zijn kleinzoon - aan wie hij dit vertelt - vraagt welke wolf er wint, zijn er twee versies van het antwoord. Het eerste antwoord luidt: de wolf die je voedt, die je aandacht geeft, wint, want alles wat aandacht krijgt, groeit. Hier wordt verondersteld dat alle aandacht gaat naar de witte wolf. Zo wordt de zwarte genegeerd en als volledig slecht bestempeld waardoor hij boos, jaloers en nukkig blijft.
Het tweede antwoord is: ze winnen allebei want ik geef ze beide aandacht en zo is er vrede want de zwarte wolf wordt erkend in zijn bestaan en zijn kracht, die we soms nodig hebben. Zo kan hij ook soms voor het goede ingezet worden.
Sint-Franciscus
Dat brengt ons dicht bij Sint-Franciscus (feestdag 4 oktober) die op een bijzondere manier gestalte gaf aan een leven dat streeft naar vrede. Zo ging hij precies 800 jaar geleden mee op een kruistocht, maar met een vredesmissie. Samen met enkele broeders trok hij door de vijandelijke linies naar de sultan van Egypte die hem hoffelijk ontving en hij onderhandelde met hem. Door zijn vreedzame benadering van de islam toont hij een God van nederige dienstbaarheid die uitnodigt om in een geest van vrede en geweldloosheid onder mensen met een andere overtuiging te gaan wonen, hun leven en hun werk te delen en zo te midden van hen Zijn aanwezigheid te laten ontdekken. Het was een belangrijke regel van Franciscus in zijn omgang met andersgelovigen dat hij elke vorm van geweld afwees, ook het twistgesprek. In zijn navolging van Christus staat de vredesmissie centraal. Vrede is immers meer dan een wapenstilstand of een politiek pact. Zij vormt hét instrument van de openbaring van Gods liefde. En echte vrede tussen iedereen, ook tussen moslims en christenen, komt volgens hem alleen voort uit vergeving en verzoening, waar mensen als broers en zusters omgaan met elkaar. Op het einde van zijn leven schreef hij het zonnelied, een ode van de schepselen aan de Schepper. Achter het zonnelied vermoeden we een mens die met zichzelf, met God en met de wereld verzoend is. Franciscus sluit heel de werkelijkheid in één mystiek lied dat ontstond uit een diep doorleefde relatie met Christus. Alles verenigt en verzoent hij met elkaar: zonde, dood, ziekte en nood behoren voor hem evenzeer tot de reeële werkelijkheid als de allermooiste dingen in Gods schepping, samen verenigen zij zich in het loven van de ene Heer. Franciscus ziet zichzelf en de mens gelijk aan en zelfs als de mindere van de andere schepselen, want zij loven ons aller Schepper beter dan wij, zegt hij. Dit veronderstelt een grote deemoed. Hij verzoent telkens de positieve met de negatieve polen van het leven door ze te verbinden: feesten en vasten, leven en sterven, ‘de witte wolf met de zwarte’.
Franciscus vraagt zijn broeders uitdrukkelijk dat zij telkens als zij preken dit lied zouden zingen of voordragen. Het moet dus ook dienst doen als een oproep tot boete en bekering: we staan voortdurend voor de beslissende keuze om al dan niet vergeving te schenken aan wie ons onrecht deden, vrede te stichten, ons op God te verlaten in alle omstandigheden. Hij stelt de natuur hierbij tot voorbeeld want die looft de Schepper zoals het moet.
Monique Arickx
