Homilie Pinksteren 2025
Lieve mensen,
Wie is er vertrouwd met het concept ‘selectief doof’ en/of ‘selectief blind’? Ik denk dat we dat allemaal al wel eens ergens voor zijn. Zelfs jonge kinderen zijn daar soms al heel goed in.
En dat selectief doof of blind zijn is toch wel iets merkwaardigs: we zijn dat soms individueel, wanneer we iets voor de 100ste keer horen, of er een vraag komt voor iets dat we liever niet doen, of we dingen zien waar we ons niet comfortabel bij voelen (een bedelaar, sommige beelden op tv…). Maar we kunnen dat even goed ook collectief zijn (vb dat zoveel ook heel intelligente, ontwikkelde Amerikanen Trump en Elon Musk steunen en vertrouwen – of het ‘Wir haben es nicht gewust’ – of hoe de genocide in Gaza haaks staat op de wet van Mozes: Gij zult niet doden, Gij zult de vreemdeling in uw midden goed behandelen…).
Dat selectief omgaan met de realiteit, met woorden, dingen die we tegenkomen, geldt ook heel sterk voor religieuze geschriften/boeken waaronder ook de Bijbel: het woord betekent letterlijk ‘verzameling van boeken’ maar niet om het even welke; wel de heilige Schrift d.w.z. een verzameling van boeken die als norm en autoriteit erkend worden binnen een geloofsgemeenschap. En die verzameling of canon is niet in één keer geschreven en dus staan er soms dingen dubbel of verschillend in.
Die twee zaken die ik net aanhaalde: het selectief doof of blind zijn én de eigen aard en ontwikkeling van de Bijbel en hoe daar in de kerk mee omgegaan werd of wordt is ook heel belangrijk wanneer we het hebben over de kern waar het vandaag op deze feestdag van Pinksteren om draait: de Heilige Geest en de gave(n) van de Geest.
Als ik zeg Heilige Geest … waar denken jullie dan aan? Pinksteren: ‘de vurige tongen’, een duif, de formule van het Vormsel: ‘Ontvang het zegel van de H. Geest de gave Gods’ … een kerkelijke praktijk die vastligt in heel wat regels. Dat ordenen en vastleggen in regels is iets typisch menselijk: begrijpelijk aan de ene kant want met zo’n 8 miljard mensen is dat nodig maar aan de andere kant zijn we bij het vastleggen ervan ook selectief blind en doof! En dat verarmt!
Terug naar de H. Geest: die komt in de Bijbel véél meer voor dan alleen in het pinksterverhaal: in het Oude Testament staat bv dat de rechters voor een bepaalde tijd Gods Geest krijgen om een ongewone taak te kunnen volbrengen. En dan iets merkwaardigs: Joh 20, 19 vv (het verhaal van de ongelovige Thomas): "Nog eens zei Jezus: ‘Vrede zij met jullie! Zoals de Vader Mij heeft uitgezonden, zo zend Ik jullie uit.’ Na deze woorden blies Hij over hen heen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest. Als jullie iemands zonden vergeven, dan zijn ze vergeven; vergeven jullie ze niet, dan zijn ze niet vergeven.’" Da’s toch wat raar want vorige donderdag hoorden we dat de leerlingen moesten wachten op de helper, Gods H. Geest. En vandaag hoorden we in Handelingen spreken over een hevige windvlaag, een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten, en allen werden vervuld van de heilige Geest. En er staat vanalles in het Nieuwe Testament: Soms laten mensen zich dopen en ontvangen later de H. Geest maar de heiden Cornelius en zijn metgezellen ontvangen eerst de H. Geest waarna beslist wordt dat ze dan toch zeker gedoopt mogen worden.
De Geest des Heren, de H. Geest … blijkbaar zit er in de Bijbel heel wat meer variatie dan in de kerkpraktijk. De Geest laat zich met andere woorden niet vastleggen of vastzetten. Hij/Zij waait, blaast, stormt …waar ie wil!
Is dat eng, angstaanjagend?
Soms wel: want sommige vaste waarheden en waardevolle tradities worden dan op hun kop gezet. Wat we generaties lang ‘gewoon waren’, waar we op vertrouwden dat het zo ‘moest zijn’, omdat het een traditie was, gegrond op wat in de Bijbel zou staan’… valt meer en meer uiteen; en in wat wij ervaren als de leegloop lijkt onze angst voor het einde van onze kerk gegrond, terecht…
Is het erg dat de Geest waait waar ie wil?
Zeker niet! Want de Geest is de gave van God om verder te zien, om verder te gaan en onze grenzen, onze angst te overstijgen, om te kunnen en durven loslaten en (zoals de Rechters in het Oude Testament) onze roeping en onze taak in déze tijd, in déze wereld te kunnen waarmaken!
Deze wereld die dringend mensen nodig heeft die – in woord en daad - willen en vooral durven getuigen van een liefdevolle God, van hoop en perspectief, van toekomst, mensen die hun stem verheffen en oproepen om onze verantwoordelijkheid voor de schepping op te nemen, mensen die opkomen voor het respect voor en het welzijn van alle mensen, ongeacht afkomst, geloofsovertuiging, gender, mensen die openlijk gemeenschap vormen, een open kerk waar Gods Woord gelezen en besproken wordt. Waar wij maaltijd vieren niet omdat er regeltjes zijn die zeggen dat wij dat moeten, maar omdat wij in het breken en delen; in het samen zingen en bidden ook, weer ten diepste toe doordrongen worden van de kracht van de Geest!
Een kerk, die open staat voor zoekende mensen, mensen die even op adem willen komen, die rust zoeken, die zich welkom voelen zoals ze zijn.
Lieve mensen,
De Geest is er niet alleen vandaag, met Pinksteren en op de dag van het vormsel: de Geest is er altijd!!! Sta er voor open, voel hem, geloof dat Hij er is! Op momenten van vreugde maar ook in verdriet. Als we gezond zijn maar ook als ons lichaam ons in de steek laat; als we goed in ons vel zitten en onze relaties goed lopen maar evenzeer als we in de put zitten of alles fout loopt, als we eenzaam zijn. De gave van de Geest wordt ons nu en altijd geschonken. Durf dat geloven, durf je daaraan toevertrouwen en je zult de kracht vinden om verder te gaan ook als het moeilijk, bijna onmogelijk is, ook als een geliefde sterft, ook als je zelf voor de dood staat.
Jezus legde Zijn Geest in Gods handen en God schenkt Hem met heel Zijn Liefde aan ons. Moge de Geest ons wakker blazen, ons vullen met heilig vuur, met kracht en volharding, met geloof in de toekomst en vooral met veel liefde. Moge Hij ons maken tot waarachtige getuigen van de Blijde Boodschap.
Het moge zo zijn. Het moge zo worden! Amen.
