Afscheid van de kerk van Lisp, maar niet van O.L.V. van Lisp

In 1866 heerste er over heel het land de verschrikkelijke cholerakwaal, een ziekte die veel slachtoffers maakte. Ook Lisp bleef niet gespaard. Enkele mensen van het gehucht kwamen samen en besloten hun toevlucht te nemen tot Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekte Ontvangenis – zij was toen pas te Lourdes verschenen – en zij richtten een broederschap op te harer eer. Een eerste omhaling van 2 centiemen per week had plaats op 1 juni 1866. In 1871 was er een eerste ledenlijst met 175 ingeschreven leden. Het Broederschap was ondertussen erkend door Mgr. Dechamps (1810-1883), aartsbisschop van Mechelen en met dezelfde gunsten verrijkt als het Broederschap van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt van Hanswijk te Mechelen.

In 1869 werd er een aanvraag ingediend bij het stadsbestuur en bij de kerkfabriek van Sint-Gummarus om een gift te aanvaarden, een schuur op Lisp, om er een bidplaats op te richten. Dit werd toegestaan. Er werd een torentje op geplaatst en een klokje ingehangen afkomstig van de Cellenbroers van Lier, dat nu in de toren van de kerk hangt en driemaal per dag luidt bij het Angelus.

De bevolking van Lisp en Hagenbroek telde toen elfhonderd inwoners, van wie de meesten bijna een uur gaans van de Sint-Gummaruskerk woonden. Vooral in de winter waren de wegen erg moeilijk begaanbaar. Een koninklijk besluit van 30 januari 1870 gaf een wettig bestaan aan de kapel op Lisp en verleent aan de kapelaan, E.H. Philip Van Ekelen, oud-prior van de Norbertijnerabdij van Park bij Leuven, een jaarwedde van 600 frank ten koste van de schatkist. Het budget van de kapel blijft voorlopig onderworpen aan de goedkeuring van de kerkfabriek van Sint-Gummarus, maar de bisschop benoemde wel een bestuur om de tijdelijke belangen van de kapel te behartigen en een bijzondere rekening van inkomsten en uitgaven bij te houden. Dit werd vermeld in de stadsverslagen van 1871, waarin ook vermeld werd dat de kerkfabriek van Sint-Gummarus op het gehucht Lisp een stuk grond heeft aangekocht om daar een kerk te bouwen. De toekomstige parochianen hadden zelf al een belangrijke som geld bij mekaar gebracht. De stad gaf een toelage van 8000 frank en de kerkfabriek van Sint-Gummarus een toelage van 6000 frank. De kosten voor de opbouw van kerk en pastorie worden door bouwmeester Gift uit Antwerpen geraamd op 65000 tot 66000 frank.

Hoe is dat Mariabeeld op Lisp geraakt?

In het jaar 1873 werd juffrouw Florence Broes, de 28-jarige dochter van meester-vrachtvoerder Louis Broes uit de Antwerpsestraat te Lier, sedert jaren verlamd te bed, verzorgd door een Zwartzuster. Die zuster trachtte Florence te bewegen tot het houden van een novene tot Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart. Deze devotie was in 1857 ontstaan te Issoudun, een stadje in Frankrijk onder impuls van pater Chevalier. De zuster gaf Florence een medaille die echter verdween in het nachttafeltje.

Op aanraden van een andere Zwartzuster, zuster Constantia, besloot juffrouw Broes dan toch tot een novene ... voor haar broer-student. Zij zou dan ook haar vriendinnen aanspreken voor de oprichting van een broederschap. Daar waren onmiddellijk veel inschrijvingen voor. Er moest dan ook een beeld komen van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart. Maar waar moest het geplaatst worden? Alle bestaande Lierse kerken, meestal kloosterkerken, bezaten reeds een Mariabeeld. Op 20 augustus 1873 kwam onverwacht de gewenste oplossing: op Lisp waren ze de nieuwe kerk aan het bouwen. Z.E.H. Van Eekelen ging dadelijk akkoord en beloofde een plaats voor het beeld op het hoofdaltaar.

Het houten beeld werd dan besteld te Antwerpen bij De Vriendt. Op vrijdag 14 augustus 1874 werd het thuisgebracht bij juffrouw Broes. Zij wilde zelf naar het beeld toegaan om de medaille om het beeld te hangen. Vader Broes wilde er haar van overtuigen dat dit onmogelijk was, maar zuster Constantia bracht de medaille. Het onverwachte gebeurde: Florence stond op, ging naar het beeld toe en hing de medaille om de hals van het Lievevrouwbeeld. Zij kon plots staan en gaan, zij was genezen!

Het was juist marktdag te Lier (verschoven omwille van de hoogdag van 15 augustus), er was dus veel volk op de been. Zo werd het nieuws van de wonderbare genezing vlug verspreid. Juffrouw Broes is 80 jaar geworden en overleed op 25 mei 1926.

Nog meer genezingen

Vermits het beeld bestemd was voor de kerk van SS. Jozef en Bernardus te Lisp, moest het er ook heen gebracht worden. Maar dat gebeurde niet zonder voorbereiding.

Ondertussen had een rijke Lierse dame, mevrouw Peeters-Schram van de Mosdijk, gevraagd het beeld ook bij haar te brengen. Deze niet erg vrijgevige vrouw lag ongeneeslijk ziek te bed. Ze werd niet genezen maar ‘ze bekwam wel een buitengewone vrijgevigheid’. Ze schonk aan de kerk het prachtige hoogaltaar dat 10000 fr. kostte. Het werd geplaatst in 1880.

Op 23 augustus 1874 werd het beeld dan met veel luister overgebracht naar de kerk van Lisp. ‘s Namiddags werd het gewijd door Z.E.H. De Coster, deken van Lier, waarna er een plechtig lof plaatshad met sermoen door een Kruisheer van Diest. Op 4 november van datzelfde jaar genas in de kerk Isabelle Sels uit Sint-Katelijne-Waver. Zij herstelde plotseling van een hersenziekte. Een grote marmeren plaat in de kerk herinnert ons aan die genezing, terwijl een andere plaat getuigt van de eerste genezing.

Een derde lichamelijke genezing, waarvan het verslag werd doorgestuurd naar Issoudun, gebeurde op 22 mei 1895. Enkele mensen zaten in de morgen voor het Mariabeeld te bidden; onder hen bevond zich Maria Van den Wyngaard uit Lier-Pullaar. Jaarlijks kwam zij op een kar op bedevaart met haar twee zussen. Sinds drie jaar kon zij niet meer gaan omdat zij een totaal vergroeide voet had. Midden haar gebed laat zij ineens een schreeuw en valt op de knieën neer. Ze kan haar voet weer plat op de grond plaatsen, ze is volkomen genezen.

Onze-Lieve-Vrouw heeft sedertdien op Lisp, het oudste bedevaartsoord van O.-L.-Vrouw van het Heilig Hart in ons land, heel wat genade gebracht bij Mariavrienden. Ontelbaren zullen dan ook op bedevaart komen naar O.-L.-Vrouw, ‘Hoop der hopelozen’, zoals zij op Lisp genoemd wordt.

We beëindigen ons verhaal over de kerk van Lisp met speciale aandacht voor de inrichting. In een eerste deel hadden we het over de oprichting van de kerk van SS. Jozef en Bernardus, in het tweede deel ging het over het miraculeuze Mariabeeld van O.-L.-Vrouw van het Heilig Hart, maar op Lisp beter bekend als O.-L.-Vrouw van Lisp, de devotie en de bedevaarten. In dit derde en laatste deel willen we het hebben over de inrichting van de kerk. Het zal vooral een opsomming zijn van data.

Maar voor we aan die opsomming beginnen, eerst enkele feestmomenten vermelden.

In 1899 was er een eerste jubelviering ter gelegenheid van de 25e verjaring van de overbrenging van het Mariabeeld naar Lisp. De kerk was rijkelijk versierd, ook de straten waren versierd met kostelijke vaandels, er waren zes poorten geplaatst. Ook de huizen waren behangen met draperieën en spreuken.

Woensdag 23 augustus had er een jubelmis plaats, voorgegaan door de aartsbisschop van Pario. Een totaal vernieuwde processie ging daarna uit met de schoonste processievaandels van alle kerken van de stad. De kaarskensprocessie ’s avonds moest ingekort worden vanwege de vele duizenden aanwezigen.

’s Zondags was er opnieuw een pontificale mis voorgegaan door de prelaat van Tongerlo, in aanwezigheid van kardinaal Goossens, de aartsbisschop van Mechelen. Daarna weer processie waarin de kardinaal het Allerheiligste droeg.

Op 23 augustus 1924 begon een tweede jubelviering met een plechtig lof ter gelegenheid van het gouden jubileum van de overbrenging van het Mariabeeld. ’s Zondags was er een plechtige mis in openlucht voorgegaan door Mgr. Van Cauwenbergh, hulpbisschop van Mechelen en Lierenaar. Na de eucharistie feestzang op muziek van Paul Van Wassenhoven. ’s Namiddags processie met deelneming van alle Lierse parochies met plechtig lof op de pui van het stadhuis waarin de Lierse deken voorging die de zieke kardinaal Mercier verving. De zondag erop pontificale mis opgedragen door Mgr. Legraive, hulpbisschop van kardinaal Mercier. Daarna weer processie, lof en feestzang. ’s Avonds is heel de parochie verlicht en versierd.

De inrichting van de kerk

In 1874 werd de kruisweg geplaatst, een werk van beeldhouwer De Vriendt uit Borgerhout.

In 1875 werden de zes muurkandelaars in ijzer gegoten en ook de communiebank vervaardigd.

In 1880 werd dan het hoofdaltaar geplaatst, het geschenk van mevrouw Peeters-Schram. In de nis boven het altaar werd het Mariabeeld geplaatst, geflankeerd door zes engelen met de tekens van Jezus’ lijden. Twee taferelen in hout gesneden toonden de boodschap van de engel aan Maria en de kroning van Maria in de hemel door Christus. Op de zijkanten stonden de beelden van Joachim en Anna, de ouders van Maria. Helemaal bovenaan een mooi Calvariekruis met Maria en Onze-Lieve-Vrouw.

In de nissen van het altaarblok in witte zandsteen is in het midden Jezus afgebeeld, gezeten op de regenboog, met de ene voet op de aarde en de andere op de zee, in zijn hand houdt Hij het Boek des Levens, alfa en omega; in de zijnissen de beelden van Sint-Jozef en Sint-Bernardus, Petrus en Gummarus. Verschillende onderdelen van dit altaar werden na 1969 in de weekkapel geplaatst.

In 1882 werd de eikenhouten preekstoel geplaatst, vervaardigd door Pierre Peeters uit Antwerpen. Hij heeft verschillende nieuwtestamentische taferelen met op de hoeken de vier evangelisten. Deze preekstoel kostte 6600 frank.

De oorlog brengt heel wat schade toe aan kerk en meubilair. Heel wat smeekbrieven en lastenboeken werden opgesteld en ondergaan de lange lijdensweg van de bevoegde diensten en ministeries. Een eerste dringende herstelling gebeurt reeds in 1945, maar de grote herstellingswerken moeten wachten tot 1954.

In 1946 wordt een nieuw Sint-Bernardusbeeld vervaardigd in eik door Jan De Smedt uit Mechelen. In dit vergulde borstbeeld wordt de reliekhouder uit het oude beeld opnieuw geplaatst. Het beeld kostte aan de parochie 9000 frank.

De vervanging van de geroofde klokken is een dossier geworden van 121 brieven aan instanties en klokkengieterijen en dit tussen 1945 en 1952. Maar op 15 juni 1952 kunnen de nieuwe klokken gewijd worden door Mgr. De Smedt, de hulpbisschop van Mechelen, later bisschop van Brugge.

De grote klok is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en weegt 832 kg, de kleinere klok is toegewijd aan SS. Jozef en Bernardus en weegt 488 kg. Beide klokken werden vervaardigd door klokkengieter Michiels Jr. uit Doornik.

In 1955 nam pastoor Van Peteghem, na vijftig jaar priester op Lisp, ontslag en werd opgevolgd door Z.E.H. Louis Mouwen. Onder zijn leiding zal de kerk ingrijpende veranderingen ondergaan:

• in februari 1958 worden nieuwe glasramen op het hoogkoor en op het doksaal geplaatst door kunstglazenier Joris Van den Broeck uit Antwerpen
• in 1963 wordt de sacristie heringericht door Frans Van Pelt uit Lier
• in 1966 werd een nieuwe doopkapel gebouwd en het nieuwe orgel geplaatst. Beide werden in 1964 gewijd door Mgr. Daem, de eerste bisschop van het opnieuw opgerichte bisdom Antwerpen.
• in 1967 kwam dan het torenuurwerk aan de beurt, geplaatst door de firma Clock-o-matic, in vervanging van het oude torenuurwerk van de vader van Louis Zimmer.
• Het ingrijpendste werk begon in juli 1969: de herinrichting van het koor. Dit enorme werk door de firma Van Beeumen uit Emblem en architect Paul Vankerckhoven uit Nijlen kostte 225 980 frank. Het nieuwe altaar werd gewijd door Mgr. Daem op 20 september 1969.