Volgende week, op woensdag 17 februari 2021, begint de veertigdaagse vastentijd. Het is dan Aswoensdag. Op die dag laten gelovigen een kruis met as op hun voorhoofd tekenen, het zogenaamde askruisje. Oosters-Orthodoxe christenen, maar ook in zuiderse landen zoals Italië, laten katholieken de as op het hoofd strooien in plaats van een kruisje op het voorhoofd. Terwijl de priester het askruisje zet of as op de kruin strooit, zegt hij doorgaans tegen iedere gelovige afzonderlijk: 'Gedenk, mens, dat je stof bent en tot stof zult wederkeren'. (in het Latijn: 'Memento homo, quod pulvis es, et in pulverem reverteris') Deze tekst is gebaseerd op het vonnis dat God na de zondeval over de mensheid uitsprak (Gen 3, 19). Ook andere zinvolle teksten hebben ondertussen ingang gevonden, zoals: 'Bekeer u en open uw hart voor het evangelie' (Mc 1, 15). Deze as is het overblijfsel van verbrande 'palmtakken' (vaak buxustakken), die het jaar daarvoor gebruikt werden voor de viering op Palmzondag. Het kleine ritueel wordt uitgevoerd ter bezinning en als uiting van boetvaardigheid. In die zin is het een voorbereiding op Goede Vrijdag en Pasen. Als teken van berouw en vasten komt het gebruik van as in de Bijbel veelvuldig voor. De boeteling strooide zich as over het hoofd. Vaak ging hij daarbij gehuld in een zak, die als boetekleed werd gedragen. Vandaar de uitdrukking 'in zak en as zitten'.
Vasten en een bezinnend huisritueel
Aswoensdag is, net zoals Goede Vrijdag, in de recentste editie van het kerkelijk wetboek van 1983 een verplichte vastendag voor katholieken. Dit houdt in dat alle gedoopten tussen 18 en 60 jaar gehouden zijn op die dagen slechts één volledige maaltijd te nemen. Wie kan, wordt uitgenodigd om ook op de andere dagen, zoals paaszaterdag en de vrijdagen van de veertigdagentijd, te vasten. Naast het onderhouden van de vasten en onthouding zijn uiteraard ook andere vormen van boete mogelijk, vooral liefdewerken, inzet voor medemensen, financiële steun aan de projecten van Broederlijk Delen. Ook een sterkere deelname aan de aangeboden vieringen of persoonlijke bezinning en gebed kunnen helpen om de Vastentijd zinvol te beleven. Zoals in de Advent en de Kersttijd zullen er wekelijks bezinningsbundeltjes ter beschikking gesteld worden die zowel in de kerk als in de huiskring gebruikt kunnen worden. Wie die wekelijkse bundeltjes graag ontvangt, bezorgt ons mailadres of postadres. Dit best op ons mailadres: jan.verheyen@bisdomantwerpen.be of op de pastorie van het Heilig Kruis.
